Azar Zarrin - Assistant Professor, Department of Geography, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
Abbas Ali Dadashi Roudbari - Post-Doc Researcher, Department of Geography, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

در این پژوهش برونداد سه مدل از مدل های فاز ششمCMIP۶  (Coupled Model Intercomparison Project phase ۶) برای درستی سنجی انتخاب و چشم انداز بلندمدت دمای آینده کشور پیش نگری شد. بنابراین از دو دسته داده شامل دمای ۴۳ ایستگاه­ همدید و برونداد سه مدل BCC-CSM۲-MR، CAMS-CSM۱-۰ و MRI-ESM۲-۰ از مجموعه مدل­های CMIP۶ برای دو دوره (۲۰۰۹-۱۹۹۰ و ۲۱۰۰-۲۰۲۰) با تفکیک افقی ۱۰۰ کیلومتر و سنجه­های متداول آماری شامل MAE (Mean Absolute Error)، MBE (Mean Bias Error)،  RMSE(Root Mean Square Error)، t-Jacovids برای اختلاف دمای ایستگاه و مدل­ها استفاده شد. مقایسه سنجه­های آماری محاسبه شده نشان دهنده عملکرد بهتر مدل MRI-ESM۲-۰ در بین سه مدل یاد شده می باشد. بنابراین مدل MRI-ESM۲-۰ به عنوان مدل منتخب جهت پیش نگری دمای آتی کشور تحت دو سناریوی SSP۲-۴.۵ و SSP۵-۸.۵ انتخاب شد. برای حذف اریبی مدلMRI-ESM۲-۰  از روش تغییر عامل دلتا DCF (Delta Change Factor) و برای مطالعه روند و شیب روند از آزمون های من-کندال و سنس استفاده شد. به طورکلی نتایج بیانگر بی­هنجاری مثبت دما (متوسط سالانه کل کشور برای سناریو SSP۲-۴.۵، ۱۵/۲ و SSP۵-۸.۵، ۳۴/۳ oC) در ایران در تمام ماه­های سال تا پایان قرن بیست ویکم است. شدت بی­هنجاری در ماه های گرم سال بیشتر از ماه­های سرد سال است. متوسط روند دما در تمامی ماه­ها و سناریوها افزایشی و این مقدار از نظر آماری در سطح ۱/۰ معنی­دار است. متوسط شیب روند بین سالانه در سناریوی SSP۲-۴.۵، year-۱ ۰۲/۰ و بر اساس سناریوی SSP۵-۸.۵، year-۱ ۰۵/۰ درجه سلسیوس محاسبه شد. پیش نگری دما در چشم انداز بلندمدت نشان داد بیشینه بی­هنجاری دمای ایران در مناطق مرتفع و کمینه بی­هنجاری در سواحل شمالی، شمال­شرق و سواحلی جنوبی خواهد بود.

CMIP۶ Models, SSP Scenarios, DCF, Temperature trend, Iran