مریم بحیرایی - کارشناس بهداشت محیط شهرداری همدان، ایران

مقدمه: جایگاه ­های سوخت یکی از منابع عمده گسیل BTEX به جو هستند. این ترکیبات می ­توانند سلامتی کارکنان، رانندگان و ساکنان اطراف را تحت تاثیر قرار دهند. هدف از این مطالعه بررسی میزان BTEX در هوای محیطی جایگاه­ های سوخت شهر همدان و اطراف آن و مقایسه با استاندارهای هوای شغلی و تنفسی است.مواد و روش ­ها: نمونه ­ها طبق روش NIOSH توسط پمپ نمونه­ برداری فردی از هوای داخل و اطراف جایگاه ­های سوخت جمع ­آوری شدند. غلظت ترکیبات BTEX توسط حلال دی­کرومتان استخراج و با استفاده از دستگاه GC/FID مورد سنجش قرار گرفت.نتایج: میانگین غلظت بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن در داخل جایگاه سوخت خوانساری به ترتیب mg/m۳ ۲۳/۱، ۳۲/۳، ۳۱/۰ و ۴۳/۱، در جایگاه سوخت فلسطین به ترتیب mg/m۳ ۵۳/۱، ۱۴/۴، ۲۹/۰ و ۲۵/۱ و در جایگاه سوخت فروغ به ترتیب mg/m۳ ۲۳/۲، ۶۵/۱، ۴۲/۰ و ۲۲/۱ تعیین شد. بیشترین غلظت ترکیبات BTEX در داخل جایگاه سوخت قرار داشت و با افزایش فاصله از مناطق خدماتی غلظت آن­ ها کاهش پیدا کرد. میانگین غلظت بنزن در هوای داخل و فاصله ۲۰۰ متری از جایگاه­ های سوخت بیشتر از رهنمود EPA و در هوای داخل و فاصله ۵۰ متری از جایگاه ­های سوخت بیشتر از رهنمود NIOSH قرار داشت. همچنین میانگین غلظت تولوئن تنها در هوای داخل جایگاه سوخت فلسطین بیشتر از رهنمود EPA قرار داشت.بحث: با توجه به حضور ترکیبات BTEX در جایگاه ­های سوخت و مواجهه شغلی افراد با آن ­ها، می ­بایست نظارت بیشتری توسط مسوولان پخش فراورده­های نفتی و اقدامات کنترلی به منظور حفظ سلامتی افراد و کاهش این آلاینده در جایگاه­ های سوخت از جمله کنترل نشت از تانک ­ها و پمپ­ ها و امکان بازیافت بخارات بنزین در حین سوخت­ گیری صورت گیرد.

BTXE, آلودگی هوا, جایگاه سوخت, همدان