سعید منصور - استادیار دانشکده مهندسی صنایع دانشگاه صنعتی امیرکبیر
علی عباس خسروی - کارشناس ارشد سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران

امروزه اطلاعات وسیعی به شکل صفحات وب توسط مراکز کامپیوتری جمع آوری و شاخص گذاری می شود. تعداد سرویس گرها هر سال و حجم اطلاعات روی اینترنت هر 6 ماه دو برابر می شود. به همین منظور ابزارهایی برای جستجوی اطلاعات بر روی اینترنت به نام موتورهای جستجو ایجاد شده است. در این مقاله به توسعه روش ها و ابزارهایی برای سنجش و ارزیابی کیفیت موتورهای جستجوی وب پرداخته شده است. معیارهای ارزیابی موتورهای جستجو عبارتند از : پوشش؛ دقت؛ فراخونی؛ سرعت پاسخ دهی؛ سهولت استفاده و نمایش نتایج. با توجه به اهمیت تعدادی از این عوامل؛ چند موتور جستجو با توجه به عوامل پوشش صفحات؛ دقت در پاسخ و تعداد مراجعات مقایسه می شوند. عوامل مختلف بر حسب کمیت عددی سنجیده شده و سپس با احتساب مجموع وزنی آنها با یکدیگر مقایسه می شوند. با توجه به اهمیت معیار دقت روشی برای ارزیابی آن ارائه می شود. ارزیابی با انتخاب تعدادی پرسش نمونه و ارائه آنها به شش موتور جستجو و ارزیابی بیست نتیجه اول بازگردانده شده از موتورهای جستجو انجام می شود. به همین منظور رابطه ای برای سنجش دقت توسعه داده می شود و توسط آن امتیاز هر موتور جستجو برای هر پرسش و سپس میانگین امتیازات برای موتور جستجو محاسبه می شود. از آنجا که برای مفهوم ارتباط تعاریف مختلفی وجود دارد؛ آزمایش های مختلفی انجام میشود. برای بررسی معنی دار بودن اختلاف بینن میانگین های بدست آمده، از آزمون ناپارامتری بلوک کاملاً تصادفی شده «کوئد» استفاده شده است.