هاجر خسروی - Department of Physiology, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran
مهدی رهنما - Department of Physiology, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran
معصومه اصل روستا - Department of Physiology, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran

زمینه و هدف: ترخون (Artemisia dracunculus L.) اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد درد دارد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی اثر عصاره هیدروالکلی ترخون بر اختلال یادگیری و حافظه فضایی ناشی از بی حرکتی مزمن در موش های صحرایی نر بود. روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، ۶۰ سر رت نر نژاد ویستار به ۶ گروه (هر گروه ۱۰) شامل: گروه کنترل (بدون تیمار)، گروه تحت استرس، گروه دریافت کننده mg/kg ۱۰۰ عصاره ترخون، گروه دریافت کننده mg/kg ۵۰۰ عصاره ترخون، گروه دریافت کننده استرس و mg/kg ۱۰۰ عصاره ترخون به طور همزمان و گروه دریافت کننده استرس و mg/kg ۵۰۰ عصاره ترخون به طور همزمان، تقسیم شدند. موش های گروه تحت استرس، هر روز ۶ ساعت به مدت ۲۱ روز متوالی با استرس بی حرکتی مواجه شدند. گروه های دریافت کننده عصاره ترخون، در همین مدت دوزهای  mg/kg.bw ۱۰۰ و mg/kg.bw ۵۰۰ عصاره را به صورت گاواژ دریافت نمودند و دو گروه دریافت کننده عصاره و استرس به طور همزمان، علاوه بر دریافت عصاره ترخون در همان دوزها، با استرس نیز مواجه شدند. یادگیری و حافظه فضایی حیوانات با استفاده از آزمون ماز آبی موریس مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: استرس بی حرکتی موجب اختلال در یادگیری و حافظه حیوانات شد. مدت زمان تاخیر (ثانیه) و مسافت (سانتی متر) طی شده برای رسیدن به سکوی پنهان در گروه استرس در مقایسه با گروه کنترل افزایش معنی داری داشت (به ترتیب: ۰/۰۱P< و ۰/۰۵P<). زمان (ثانیه) و مسافت (سانتی­متر) کل سپری شده در ربع دایره هدف نیز در آزمون پروب، در گروه استرس در مقایسه با کنترل کاهش معنی داری را نشان داد (به ترتیب: ۰/۰۰۱P< و ۰/۰۵P<). دریافت هر دو دوز عصاره ترخون، موجب بهبود یادگیری و حافظه فضایی در موش های تحت استرس شد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که عصاره ترخون از اختلال حافظه ممانعت نموده و احتمالا در جلوگیری و درمان بیماری های نورودژنراتیو ناشی از استرس مفید است.

Tarragon (Artemisia dracunculus), Memory, Immobilization Stress, ترخون (Artemisia dracunculus)؛ حافظه؛ استرس بی حرکتی