جعفر صادقی شاهرخت - Department of Psychology, Islamic Azad University, Birjand, Iran.
قاسم آهی - Department of Psychology, Islamic Azad University, Birjand, Iran.

زمینه و هدف: رفتارهای جرم زای دانشجویان یک مسئله مهم است. این پژوهش با هدف بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار پرسشنامه شناختارهای جرم زا انجام شد. روش تحقیق: در یک مطالعه پیمایشی از نوع همبستگی و با رویکرد تحلیل عاملی، ۳۹۷ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزارهای مطالعه، پرسشنامه شناختارهای جرم زا، مقیاس شخصیت تاریک، مقیاس های درستکاری و همدلی و خرده مقیاس خشم بود که دانشجویان به آنها پاسخ دادند. داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS (ویرایش ۲۲) وLisrel  (ویرایش ۸/۸) تجزیه و تحلیل شد. ضریب اعتبار پرسشنامه از طریق روش بازآزمایی و آلفای کرونباخ و روایی پرسشنامه از طریق تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی محاسبه شد.   یافته ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، ساختار ۵ عاملی را استخراج کرد که ۵۰/۰۴ درصد از واریانس آزمون را تبیین نمود. عوامل پنج گانه به ترتیب: کامرواسازی کوتاه مدت، نگرش منفی به سوی صاحبان قدرت، شکست در پذیرش مسئولیت، شناختار های مرتبط با استحقاق و بی اعتنایی به تاثیر جرم، نام گذاری شد. ضرایب اعتبار بازآزمایی و آلفای کرونباخ برای عوامل پنج گانه و کل پرسشنامه در دامنه ۰/۶۵ تا ۰/۸۹ قرار گرفت؛ به علاوه همبستگی بین نمره شناختارهای جرم زا با نمره سایکوپاتی، ماکیاولیسم و خشم «مثبت و معنی دار» و با نمره درستکاری و همدلی «منفی و معنی دار» به دست آمد. شاخص های برازندگی شامل: شاخص نیکویی برازش (GFI)، شاخص برازش مقایسه ای (CFI)، شاخص برازش فزاینده (IFI) و خطای ریشه مجذور میانگین (RMSEA) به ترتیب: ۰/۸۸، ۰/۹۰، ۰/۹۰و ۰/۰۷۳ برآورد شد و نشان داد که مدل با داده ها برازش دارد. نتیجه گیری: یافته های این مطالعه ساختار پنج عاملی پرسشنامه اصلی را تایید کرد و توصیه های کاربردی برای پژوهشگران برای استفاده از این مقیاس ارائه نمود.

Crime, Cognition, Criminogenic Cognitions, جرم, شناخت, شناختارهای جرم زا