اکبر شیرزاد - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran
سودا اصغرزاده - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran
علیرضا علیزاده - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

به منظور شناسایی قارچ های اندوفیت گیاه پیاز رقم قرمز آذرشهر (Allium cepa L.)، نمونه­برداری از مناطق کشت عمده این گیاه در استان آذربایجان شرقی صورت گرفت. در مجموع ۳۶۰ جدایه قارچی از قسمت های مختلف پیاز (ریشه، طبق، فلس، ساقه گل­دهنده و برگ) جداسازی و خالص­سازی شدند. گروه­بندی جدایه­ها بر اساس خصوصیات فنوتیپی جدایه­ها روی محیط های غذایی و مقایسه الگوی انگشت نگاری DNA با استفاده از نشانگر مولکولی ISSR انجام شد. شناسایی دقیق قارچ های اندوفیت پس از ادغام ویژگی های ریخت­شناختی و تجزیه و تحلیل تبارزایی توالی ناحیه ژنومی ITS-rDNA انجام شد. بر این اساس مشخص گردید جدایه­های اندوفیت به هشت جنس و ۱۲ گونه Alternaria atrum، A. tenuissima، Aspergillus niger، A. kevei،Fusarium equiseti، Fusarium oxysporum، F. proliferatum، F. solani، Mortierella alpina، Setophoma terrestris، Stachybotrys chartarum و Trichoderma longibrachiatum تعلق دارند. نتایج آزمون اثر بازدارندگی جدایه منتخب اندوفیت Trichoderma longibrachiatum strain ASh۲۶۸ روی رشد چند جدایه قارچی بیمارگر شامل Rhizoctonia solani، Fusarium oxysporum، F. solani و Setophoma terrestris نشان داد، این استرین از توانایی مطلوبی در تولید آنزیم سلولاز در محیط کشت حاوی کربوکسی متیل سلولز برخوردار است و به طور معنی­داری باعث بازدارندگی از رشد بیمارگرهای فوق می گردد. بر اساس اطلاعات موجود این اولین گزارش از گونه Aspergillus kevei برای فلور قارچی ایران محسوب می­شود­. همچنین این پژوهش اولین مطالعه از جداسازی و شناسایی قارچ­های اندوفیت گیاه پیاز قرمز در مناطق عمده کشت آن در ایران به شمار می­آید.

growth inhibition, onion diseases, Funga, cellulase, biological control, بازدارندگی رشد, بیماری های پیاز, فلور قارچی, سلولاز, مهار زیستی