سیده شادی موسوی - PhD Candidate, Department of Motor Behavior, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
کیوان ملانوروزی - Assistant Professor, Department of Physical Education, Islamshahr Branch, Islamic Azad University, Islamshahr, Iran
معصومه شجاعی - Associate Professor, Department of Motor Behavior, Faculty of Sport Sciences, Alzahra University, Tehran, Iran
سید محی الدین بهاری - Assistant Professor, Department of Motor Behavior, Faculty of Physical Education and Sport Sciences, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran

سابقه و هدف: پاندمی بیماری کووید۱۹ منجر به انواع اختلالات روانشناختی و مشکلات خواب شده است، که بعد از بهبودی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بیماران بهبود یافته از کووید۱۹ در معرض خطر اختلالات خواب، افسردگی و کیفیت پایین زندگی هستند، با این وجود مطالعات اندکی در مورد سلامت روان این افراد صورت گرفته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی ذهن آگاهی و تمرینات هوازی بر علائم افسردگی، استرس درک شده و کیفیت خواب بهبودیافتگان کووید۱۹ بود. مواد و روش ها: در این مطالعه مداخله ای و کاربردی جهت جمع آوری داده ها از روش میدانی استفاده شد. آزمودنی ها ۶۰ مرد و زن بهبودیافته از کووید۱۹ با میانگین سنی ۵/۸۲±۳۹/۵۲ سال در شهرستان کرمانشاه در سال ۱۴۰۱ بودند، که به طور تصادفی به ۴ گروه (۱۵ نفری) شامل برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، ورزش هوازی، مداخله ترکیبی (ورزش هوازی و ذهن آگاهی) و گروه کنترل تقسیم شدند. مطالعه در چهار مرحله پیش آزمون، مداخلات، پس آزمون و آزمون پیگیری انجام شد. متغیرهای وابسته شامل علائم افسردگی، استرس درک شده و کیفیت خواب بود. داده ها با آزمون واریانس مرکب ۳*۴ و تعقیبی بنفرونی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: علائم افسردگی و استرس درک شده برای گروه های آزمایش به نسبت گروه کنترل کاهش یافت(۰/۰۱P=). هم چنین کیفیت خواب گروه های فعالیت بدنی، ذهن آگاهی و ترکیب آن ها افزایش بیش تری نسبت به گروه کنترل داشت(۰/۰۰۱P=). نتایج آزمون های تعقیبی نشان از برتری گروه ترکیبی به نسبت دیگر گروه ها داشت. استنتاج: ترکیب فعالیت بدنی و ذهن آگاهی به عنوان مداخله ای بهتر در مقایسه با ذهن آگاهی و ورزش هوازی به­ تنهایی، برای بهبود شاخص های روانشناختی و کیفیت خواب افراد بهبود یافته از کووید۱۹، پیشنهاد می شود.

COVID-۱۹, physical activity, sleep quality, depression, stress, mindfulness, کووید۱۹, فعالیت بدنی, کیفیت خواب, افسردگی, استرس, ذهن آگاهی