نقیسه السادات میرشفیعیان - MSc in Animal Physiology, School of Basic Sciences, Shahed University, Tehran, Iran
مجید حسن پورعزتی - Assistant Professor, Department of Biology, School of Basic Sciences, Shahed University, Tehran, Iran
حسین دهقان - Assistant Professor, Medicinal Plants Research Center, Shahed University, Tehran, Iran

سابقه و هدف: تخریب میلین یکی از علل اصلی بیماری های عصبی متنوع است. شواهد زیادی وجود دارد که تجویز اسانس های گیاهی ممکن است خطر دمیلیناسیون را کاهش دهد. در این مطالعه، با استفاده از یک رویکرد لیپیدمی، تجویز اسانس سیاه دانه، Nigella sativa ) (NS بر بهبود تغییرات پروفایل اسیدهای چرب نخاعی در مدل دمیلیناسیون ناشی از تجویز داخل نخاعی اتیدیوم بروماید (EB) در موش های صحرائی بررسی شد. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، تعداد ۳۰ سر موش صحرایی نر در قالب ۵ گروه (۶n=) مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه ها به کنترل بدون درمان، دریافت کننده حلال، درمان شده با دوزهای (۲، ۵ و ۱۰ میلی لیتر بر کیلوگرم داخل صفاقی) از اسانس سیاه دانه تقسیم بندی شدند. اسانس سیاه دانه تهیه و ترکیب اسیدهای چرب آن توسط کروماتوگرافی گازی– اسپکترومتری جرمی (GC-MS) تعیین شد. موش های بزرگ نر بالغ نژاد ویستار تحت تجویز داخل نخاعی EB ۲/۰درصد قرار گرفتند. از نخاع موش ها نمونه برداری شد و غلظت هفت نوع مختلف از اسیدهای چرب در هموژنای نخاع بین گروه ها مورد سنجش و مقایسه قرار گرفت. یافته ها: تجویز EB باعث برهم خوردن غلظت طبیعی محتوای اسیدهای چرب اشباع نشده چندگانه، افزایش مشتقات اسید آراشیدونیک و کاهش اسید چرب دوکوزاهگزانوئیک اسید در نخاع موش ها شد. درمان با اسانس سیاه دانه به صورت معنی دار(۰۱/۰P<) و وابسته به دوز از بروز این تغییرات ممانعت کرد. استنتاج: استفاده از اسانس NS سبب محافظت در مقابل دمیلیناسیون ناشی از EB از طریق تنظیم سطح اسیدهای چرب درون زاد بافت نخاعی می شود.

Nigella sativa, ethidium bromide, demyelination, spinal cord, سیاه دانه, اتیدیوم بروماید, دمیلیناسیون, نخاع