سعیده غفاری - PhD in Traditional Pharmacy, Traditional Medicine and Materia Medica Research Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran
سحر بهزاد - Assistant Professor, Department of Pharmacognosy, School of Pharmacy, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran Evidence-based Phytotherapy and Complementary Medicine Research Center, Alborz University of Medical Sciences, Karaj, Iran
آریا مسکوکیان - Doctor of Pharmacy, Student Research Committee, School of Pharmacy, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran

سابقه و هدف: گونه Centaurea virgate Lam. با نام فارسی گل گندم بوته ای یا ترکه ای از خانواده ی Astraceae یکی از گیاهان دارویی مورد استفاده در مناطق متعدد از جمله نواحی غربی ایران می باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثر سمیت سلولی و اندازه گیری ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره های مختلف گیاه C.virgata می باشد. مواد و روش ها: عصاره های پترولیوم اتری، دی کلرو متانی، اتیل استاتی و متانولی به ترتیب از اندام هوایی گیاه به روش خیساندن تهیه و با استفاده از روش تقطیر در خلاء خشک شدند. سپس با استفاده از آزمون MTT (۳-[۴,۵-dimethylthiazol-۲-yl]-۲,۵ diphenyl tetrazolium bromide) اثر سمیت سلولی آن ها در غلظت های متفاوت بر رده های سلولی سرطانی نظیر HepG۲، MCF۷، A۵۴۹ و HT-۲۹ مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره ها به وسیله ی دو روش DPPH (۲,۲-Diphenyl- Picrylhydrazyl) و FRAP (Ferric Reducing Antioxidant Potential) اندازه گیری شد. یافته ها: در آزمون DPPH عصاره اتیل استاتی گیاه اثر بهتری نسبت به سایر عصاره ها از خود نشان داد. هم چنین از میان نتایج آزمون MTT بر رده های سلولی مورد بررسی، بیش ترین اثر سمیت سلولی مربوط به تیمار رده ی A۵۴۹ با عصاره ی دی کلرو متانی C.virgata با مقدار IC۵۰ معادل/ml  μg ۴۴/۵۴ بود. در حالی که سایر عصاره ها سمیت سلولی چشم گیری از خود نشان ندادند. استنتاج: با توجه به گزارش های متعدد آثار سمیت سلولی و آنتی اکسیدانی چشم گیر از اغلب گونه های جنس Centaurea، لازم است آزمایشات تکمیلی فیتوشیمیایی و فارماکولوزیکی جهت تفسیر این نتایج به کار گرفته شود.

Centaurea virgate, cytotoxicity, DPPH, FRAP, antioxidant activity, Centaurea virgata, سمیت سلولی, DPPH, FRAP, آنتی اکسیدان