علی ملکی - فقه و حقوق جزا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

ادراکات فطری به معنای ادراکاتی عمومی هستند که در ذهن همگان یکسان هستند و تحت تاثیر زمان، مکان و شرایط قرار نمی گیرند. حقوق کیفری شاخه ای از علم حقوق است که از مجموعه گزاره‎هایی (اصول و قواعد) تشکیل شده است که درباره جرم و اطراف آن (مجرم و بزه دیده)، مسئولیت کیفری و واکنش علیه پدیده مجرمانه (مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی) گفت وگو می کند؛ بنابراین، ادراکات فطری در علوم مختلف ازجمله فقه جزایی و حقوق کیفری جریان دارند. در این مقاله درصدد هستیم، ضمن مطالعه میان رشته ای میان فقه و حقوق جزایی به این پرسش پاسخ دهیم، ادراکات فطری در فقه جزایی و حقوق کیفری کدامند که با بررسی تحلیلی – توصیفی اثبات می شود، لزوم تحمیل مجازات بر مجرم، منع اضرار به غیر، وجوب دفع ضرر محتمل و ترجیح راجح بر مرجوح از گزاره های فطری هستند که در فقه جزائی و حقوق کیفری جریان دارند؛ البته ادراکات فطری به این گزاره‎ها محدود نمی شوند.

کلیدواژه ها: ادراکات فطری, تحمیل مجازات, اضرار به غیر, ضرر محتمل, ارجح و مرجوح