معصومه امام وردی - MSc Student in Medical Surgical Nursing, Student Research Committee, Gonabad University of Medical Sciences, Gonabad, Iran
علی محمد پور - Professor, Department of Medical Surgical Nursing, Faculty of Nursing, Gonabad University of Medical Sciences, Gonabad, Iran
شاپور بدیعی اول - Assistant Professor, Department of Complementary and Chinese Medicin, Faculty of Traditional Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran
موسی سجادی - Associate Professor, Department of Medical Surgical Nursing, Faculty of Nursing, Gonabad University of Medical Sciences, Gonabad, Iran

سابقه و هدف: اختلال خواب در بیماران تحت همودیالیز شایع است. مطالعه حاضر با هدف مقایسه اثر ماساژ بازتابی و طب فشاری بر کیفیت خواب این بیماران انجام گرفت. مواد و روش ها: در این کارآزمایی بالینی ۹۰ بیمار به روش در دسترس انتخاب و به طورتصادفی به سه گروه تخصیص یافتند. در گروه طب فشاری، ماساژ نقطه شن من، در مجموع ۱۲ جلسه انجام گردید. در گروه ماساژبازتابی، ماساژ پا انجام شد. برای گروه شاهد فقط مراقبت های معمول صورت گرفت. کیفیت خواب قبل، ضمن و پایان مداخله به کمک مقیاس خواب پیتزبرگ در گروه ها اندازه گیری ومقایسه شد. یافته ها: نمره کلی کیفیت خواب قبل از مداخله بین ۳ گروه تفاوت معنی دار نداشت. ۲ هفته پس از مداخله میانگین کیفیت خواب در گروه ماساژ بازتابی۱/۳±۴/۴، طب فشاری ۱/۲±۲/۵ و شاهد ۸/۳±۷/۹ بود و ۴ هفته پس از مداخله در گروه ماساژ بازتابی ۵/۲±۲/۳، طب فشاری ۵/۲±۹/۳ و شاهد ۸/۳±۸/۹ بود. نمره کل کیفیت خواب در میانه و پایان مداخله در هر ۲ گروه مداخله به طور معنی داری از گروه شاهد کم تر بود (۰۱/۰P<) اما بین ۲ گروه مداخله تفاوت معنی داری مشاهده نشد. خطا ۵ درصد می باشد. استنتاج: ماساژ بازتابی و طب فشاری به طور یکسان و موثر کیفیت خواب بیماران تحت همودیالیز را بهبود می بخشند و می توانند به عنوان روش غیر دارویی ساده و در دسترس، بسته به شرایط، برای بهبود کیفیت خواب استفاده شوند.   شماره ثبت کارآزمایی بالینی : ۱N۲۰۱۷۱۲۲۰۰۳۷۹۸۰IRCT

reflexology massage, acupressure, hemodialysis, sleep quality, ماساژ بازتابی, طب فشاری, همودیالیز, کیفیت خواب