افشین تکدستان - Associate Professor, Environmental Technologies Research Center, Ahvaz Jundishapur University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran
فردوس کریمی - MSc in Civil Engineering, Ahvaz Water and Wastewater Company, Ahvaz, Iran
نغمه عروجی - PhD Student in Environmental Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Islamic Azad University, Ahvaz Branch, Ahvaz, Iran

سابقه و هدف: یک ایده مطلوب برای حل مشکل تولید لجن مازاد بیولوژیکی کاهش آن ازطریق کاهش ضریب تولید بیومس توسط احداث یک تانک ذخیره سازی با پتانسیل اکسیداسیون و احیاء آنوکسیک و بیهوازی در رآکتور SBR می باشد. مواد و روش ها: در این مطالعه از ۲ راکتور SBR به حجم ۲۰ لیتر که توسط سیستم on-line کنترل می شود استفاده شد. پس از ایجاد شرایط پایدار در رآکتورها تورها در طول ۱۲ ماه  مطالعه، نمونه برداری و آزمون پارامترهایی از قبیل COD، DO، SV۱، ORP، درصد جامدات خشک و رطوبت لجن انجام شد. در نهایت ضریب تولید بیومس و میزان کاهش لجن بیولوژیکی به دست آمد. یافته ها: نتایج نشان داد که در سن لجن ۱۰ روز بهترین راندمان حذف COD (۹۵ درصد) بدون مشکلات حجیم شدن لجن ایجادگردید و متوسط ضرایب سینتیکی Y و  به ترتیب ۵۸/۰ و  ۰۵۸/۰ محاسبه گردید. به منظور اثر فاز آنوکسیک و بی هوازی لجن بر کاهش تولید بیومس نتایج نشان داد نگهداری لجن بعد از مدت ۷ ساعت در رآکتور با ۲۳۸ ORP=- ضریب سینتیکی Y را از ۵۸/۰ در راکتور شاهد به ۲۵/۰ گرم بیومس به گرم COD کاهش داد. در نتیجه لجن مازاد بیولوژیکی تقریبا تا ۶۰ درصد کاهش یافت. از طرفی میزان SVI به کم تراز ml/g۴۰ نسبت به رآکتور شاهد (ml/g ۹۲)کاهش یافت. استنتاج: احداث تانک ذخیره سازی در شرایط بی هوازی با پتانسیل اکسیداسیون و احیای بیش از mv ۲۳۰ علاوه بر قابلیت ته نشینی مناسب منجر به راندمان حذف بالای COD بالا از پساب می شود و میزان لجن بیولوژیکی مازاد به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد.

SBR reactor, biological excess sludge, yield coefficient, holding tank, ORP, رآکتور SBR, لجن بیولوژیکی مازاد, ضریب تولید بیومس, تانک ذخیره سازی لجن, پتانسیل اکسیداسیون و احیاء