محمداسماعیل مطلق - Professor, Department of Pediatrics, School of Medicine, Ahvaz Jundishapur University of Medical Science, Ahvaz, Iran
مجذوبه طاهری - MD in Pediatrics, Department of Health, Ministry of Health and Medical Education, Tehran, Iran
بهرام طهماسبی - Assistant Professor, Department of Nursing, Amol Faculty of Nursing, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran
زهرا حسن زاده رستمی - PhD Student in Nutrition Sciences, School of Nutrition and Food Sciences, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
ژاله عبدی - Assistant Professor, National Institute of Health Research, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
سیدداود نصرالله پور شیروانی - Assistant Professor, Social Determinants of Health Research Center, Health Research Institute, Babol University of Medical Sciences, Babol, Iran

سابقه و هدف: روند رو به افزایش نمایه توده بدنی یاBMI  نوجوانان یکی از مشکلات تهدید کننده جوامع امروزی است که تحت تاثیر عوامل متعددی قرار می گیرد. این مطالعه با هدف تعیین نمایه توده بدنی دانش آموزان و عوامل موثر بر آن در ۵ قوم ایرانی انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی بر روی دانش آموزان ۱۴-۱۲ ساله متوسطه اول از ۵ قوم عرب، کرد، سیستانی و بلوچ، ترک و ترکمن ساکن ایران به روش نمونه گیری طبقه ای چند مرحله ای و تصادفی انجام گرفت. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته با سئوالات باز و بسته حاوی سه بخش شامل: متغیرهای فردی، زمینه ای و وابسته بوده که روایی و پایایی آن مورد تائید قرار گرفت. BMIمحاسبه شده دانش آموزان به چهار دسته لاغر، طبیعی، اضافه وزن و چاق تقسیم در نرم افزار SPSS۱۸ مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: از ۲۴۴۴ دانش آموز مورد مطالعه، ۹/۵۱ درصد دختر و ۹/۵۶ درصد شهری بودند. میانگین BMI دانش آموزان در کل ۵ قوم ایرانی ۹/۳±۷/۱۹ کیلوگرم بر مترمربع بود و ۲/۲۴ درصد دارای اضافه وزن و چاق بودند. بیش ترین میزان اضافه وزن و چاقی در بین قوم عرب و کم ترین میزان در قوم سیستانی وجود داشت. از بین ۲۵ متغیر مورد بررسی با BMI، تنها بین قومیت، برخورداری از اتومبیل شخصی، دیابت مادر، تعداد فرزندان خانواده، نوع زایمان، بلوغ فیزیولوژیک و نحوه تردد و BMI ارتباط معنی دار وجود داشت (۰۵/۰>P). استنتاج: نتایج این مطالعه نشان داد حدود یک چهارم دانش آموزان، BMI بالاتر از حد طبیعی داشتند. بعضی از عوامل فردی و خانوادگی در افزایش BMI تاثیر گذارند. پیشنهاد می گردد برنامه های مداخله ای برای کنترل BMI نوجوانان طراحی و اجرا گردد.

body mass index, adolescent, students, overweight, obesity, نمایه توده بدنی, نوجوانان, دانش آموزان, اضافه وزن, چاقی