محسن محمدی گلنگش - . استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان، صومعه سرا، گیلان، ایران
زهره ابراهیمی سیریزی - دانشجوی دکترای آلودگی های محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

سابقه و هدف: دریای خزر بزرگ ترین دریاچه دنیا است که به دلیل تراکم جمعیتی، فعالیت های کشاورزی و صنعتی در حاشیه خود، همواره در معرض آلاینده های مختلف قرار دارد. با توجه به آثار نامطلوبی که آلاینده ها بر حیات آبزیان و سلامت انسان ها و بهداشت عمومی می گذارند، بررسی وضعیت آلودگی در محیط های آبی همواره برای مدیریت محیط زیست سواحل ضروری است. مواد و روش ها: در این پژوهش علمی، ۱۱ ایستگاه در سواحل دریای خزر در محدوده استان گیلان به منظور ارزیابی آلودگی رسوبات و هم چنین نمونه های گاماروس به ترکیبات هیدروکربنی چند حلقه ای، مورد مطالعه قرار گرفتند. برای آنالیز ترکیبات، ابتدا عملیات استخراج نمونه ها با استفاده از دستگاه سوکسله انجام شد. سپس با استفاده از دستگاه GC-MS، تعداد ۱۶ ترکیبPAHs در هر بخش از نمونه های رسوب و نمونه های زیستی مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفتند. یافته ها: در این تحقیق، میانگین غلظت PAHs حدود ng/g ۸/۱۹ در رسوب و حدود ng/g ۴/۳۵ در بافت موجود زنده به دست آمد. در بین ۱۶ ترکیب مورد بررسی، نفتالین با ۱۰-۳۵ درصد در تمام ایستگاه ها از بالاترین سهم برخوردار بود. بررسی های نسبت ترکیبات PAHs به منظور تعیین منشا آلودگی نشان داد که آلودگی این ترکیبات در بیش تر منطقه، منشا پتروژنیک و پایروژنیک دارد. استنتاج: ارزیابی سمیت رسوبات بر اساس راهنمای بین المللی نشان داد که بر اساس میانگین کلPAH ، رسوبات منطقه در دامنه اثر کم و بر اساس برخی اجزا از میزان آلودگی متوسط برخوردار می باشند. این مقدار از آلودگی برای آینده نزدیک، تهدیدی جدی برای رسوبات منطقه به حساب نمی آیند.

Caspian Sea, Gilan province, Nickel, Vanadium, PAHs., دریای خزر, استان گیلان, PAHs, رسوبات