غزاله حیدری راد - استادیار، گروه طب سنتی، دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
رسول چوپانی - دانشیار، گروه طب سنتی، دانشکده طب سنتی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
سیده صدیقه یوسفی - . استادیار، گروه طب سنتی، مرکز تحقیقات طب سنتی و مکمل، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، دانشگاه علوم پزشکی مازندران،ساری، ایران

سابقه و هدف: خشکی دهان اختلال شایعی است که غالبا در اثر کاهش میزان ترشح بزاق و گاهی نیز در اثر تغییر کیفیت بزاق رخ میدهد امروزه در متون طبی خشکیدهان به خودی خود یک بیماری محسوب نمیشود، بلکه معمولا بهعنوان عارضه حاصل از بیماریهای دیگر، داروها، پرتودرمانی و شیمیدرمانی میباشد. با وجود درمانهایی که در طب رایج برای خشکی دهان وجود دارد ولی تاکنون درمان کاملا موثری که قابل توصیه عمومی به بیماران باشد معرفی نشده است. در این راستا میتوان از توان بالقوه مکاتب طب مکمل، برای شناخت بیشتر این بیماری استفاده کرد و برخی راههای درمانی یا کنترلی را پیشنهاد نمود. مواد و روش ها: در این مطالعه کتابهای معتبر طب سنتی ایران و نرم افزار "کتابخانه جامع طب سنتی و اسلامی نور" و پایگاههای اطلاعاتیpubmed و Web of science و Scopus بررسی شد. یافته ها: این مطالعه نشان میدهد که طیف وسیعی از بیماریها از جمله بیماریهای دماغی، تنفسی، قلبی، گوارشی، انواع تبها و مسمومیتها وجود دارند که خشکی دهان یکی از علائم آنها است. با این دیدگاه، خشکی دهان صرفا یک علامت موضعی ناشی از اختلال عملکرد غدد بزاقی نیست و میتواند نشانه وجود اختلال در سایر اعضا و ارگانهای بدن باشد. استنتاج: با توجه به دیدگاه متفاوت طب سنتی ایران به مقوله سلامت و بیماری، جستجو در منابع آن برای پیدا کردن راهکارهای متفاوت با طب رایج در برخورد با خشکی دهان و درمان آن میتواند راهگشا باشد؛ و اصول درمانی طب سنتی ایران در کنار روشهای درمانی طب نوین، میتوانند به عنوان درمان مکمل استفاده شوند.

xerostomia, salivary gland hypofunction, Iranian traditional medicine, خشکی دهان, کم کاری غدد بزاقی, طب سنتی ایران