امیر حسین حلبیان - استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
فرشته رزمجویی - کارشناس ارشد اقلیم شناسی

در این پژوهش به منظور شناسایی تیپ های هوای شهر سمنان ۷ متغیر( که با توجه به ساعات سه گانه دیده بانی مجموعا ۱۸ متغیر را شامل می شود) از اول فروردین ماه ۱۳۵۸ تا بیست و نهم اسفندماه ۱۳۸۲ در ایستگاه سینوپتیک سمنان بررسی گردید. انجام تحلیل خوشه ای بر روی آرایه داده های استاندارد شده(۹۰۹۴×۱۸) و ادغام روزها بر اساس روش «وارد» نشان داد؛ سمنان دارای ۵ تیپ هوا می باشد که عبارتند از: ۱- تیپ معتدل ۲- تیپ گرم و بادی ۳- تیپ بسیار سرد، بارشی و مه آگین ۴- تیپ بسیار گرم، خشک و بادی و ۵- تیپ بسیار سرد و یخبندان. بر اساس یافته های این پژوهش تیپ هوای بسیار گرم، خشک و بادی فراوان ترین و بادوام ترین و تیپ معتدل، کم بسامدترین و کم دوام ترین تیپ های هوای سمنان هستند. در ادامه برای هر تیپ یک روز به عنوان روز نماینده انتخاب گردید. فراوانی ماهانه و سالانه هر کدام از تیپ ها نیز محاسبه و مشخص گردید که فراوانی سالانه تیپ ها در سه دهه گذشته تغییر کرده است. در پایان به بررسی ارتباط این تیپ ها با الگوهای گردشی تراز میانی جو پرداخته شد و آشکار گردید که رخداد هر کدام از تیپ ها متاثر از الگوهای گردشی خاصی است.

تیپ هوا, تحلیل خوشه ای, الگوی گردشی, اقلیم شناسی همدید, سمنان