طه زرگریان - گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی(ره)، بروجرد، ایران

دامغه در ماده ۷۰۹ ق.م.ا. «پارگی کیسه مغز» تعریف شده است. دیه دامغه در قانون، خواه با صدمه خواه با جراحت باشد، عبارت است از «دیه مامومه به علاوه ارش پارگی کیسه مغز». مامومه با ورود آلت جنایت به جمجمه، که تا قبل از کیسه مغز نفوذ میکند، محقق میشود و دیه آن ثلث دیه کامل است. حال، اگر کیسه مغز بدون هیچ گونه جراحتی دچار پارگی و دامغه حاصل شود، لزوم قانونی ثبوت دیه مامومه همراه ارش پارگی کیسه مغز به عنوان یک اشکال در تقنین ۷۰۹ ق.م.ا. مطرح خواهد بود. زیرا اقتضای اصل تناسب جنایت با مجازات آن است که جانی به ارش پارگی کیسه مغز محکوم شود، نه اینکه دیه مامومه هم به آن اضافه شود؛ مگر آنکه گفته شود همراهی مامومه با ارش کیسه مغز یک بیان روایی است که تبعیت از آن در قالب دیه مقدر واجب است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی در مقام اثبات آن است که تقنین دامغه نه از اصل تناسب جنایت با مجازات پیروی می کند و نه حتی دامغه به منزله یک جنایت دارای دیه مقدر در روایات وجود خارجی دارد. حذف واژه دامغه از قانون و سپردن آن به قوانین جنایات غیر مقدر نتیجه پژوهش حاضر است.

ارش, جراحت, دامغه, صدمه, مامومه