مهدی شوشتری - دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد پردیس بین الملل
حسین ناصری مقدم - دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
حسین صابری - دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد

راه های تعدی از نص، بررسی علیت و ملاکات احکام و سازوکارهای کشف مقاصد شریعت، گفتمانی است برای پویایی شریعت که با دگرگونی موضوعات و تغییر در احوال و شرایط اجتماعی، چگونگی تغییرات در احکام را مشخص می کند. البته فهم پذیری غایات احکام، هرچند سبب بالندگی فقه است، ولی بدون ضابطه نیست. نوشتار حاضر، با بررسی نظرهای فقهای شیعه، ضمن تبیین مقاصد شریعت و ادله اثبات مقاصد با ادله نقلی و عقلی، روش های کشف مقاصد شریعت را بررسی می کند که عبارتند از: روش استقرا، روش فهم علل اوامر و نواهی، مجرد امر و نهی ابتدایی، استفاده از تعبیرات و روش استفاده از سکوت شارع با وجود مقتضی و نبود مانع.

ادله اثبات مقاصد, راه های تعدی از نص, کشف مقاصد شریعت, ملاکات احکام