اکرم بمانی خرانق - PhD Student in Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
علیرضا ریاحی بختیاری - Associate Professor, Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
جهانگرد محمدی - Associate Professor, Department of Soil Science, College of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
روح الله تقی زاده مهرجردی - Assistant Professor, Department of Environmental Sciences, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Ardakan, Yazd, Iran

سابقه و هدف: تالاب شادگان به عنوان بزرگترین تالاب ایران همواره در معرض ورود هیدروکربن­ها از طریق ورودی­های اصلی تالاب شامل رودخانه جراحی، طغیان­های فصلی رودخانه­ها از بالادست، جزرومدهای خلیج فارس از پایین دست، ته نشست اتمسفری و نشت احتمالی از خطوط انتقال نفت می باشد. با توجه به اهمیت، گستردگی تالاب و تعدد منابع انتشار هیدروکربن­ها در آن، هدف از این مطالعه ارزیابی سمیت و تعیین منشا هیدروکربن­های آروماتیک­ چندحلقه­ای(PAH) در رسوبات سطحی منطقه برای مدیریت صحیح می باشد. مواد و روش ها: به منظور تعیین غلظت ترکیبات PAH، نمونه های رسوب سطحی در عمق ۵-۰ سانتی متری از بستر تالاب در ۲۰۲ نقطه به روش سیستماتیک تصادفی از منطقه مطالعاتی در سال ۱۳۹۴ برداشت شدند. آنالیز ترکیبات PAH با استفاده از دستگاه گروماتوگرافی گازی با طیف سنج جرمی (GC–MS) انجام شد. یافته ها: غلظت کلی ترکیباتPAH در رسوبات سطحی تالاب ۷۴/۵۹۳ تا ۸۶/۵۳۳۹۳  نانوگرم برگرم وزن خشک تعیین گردید. نتایج حاصل از نسبت های تشخیصی نشان داد که منطقه مطالعاتی به شدت توسط منابع پتروژنیک آلوده شده است. در مطالعه حاضر مقدار Total PAHs به مراتب بالاتر از غلظت های ترکیبات PAH در رسوبات سطحی بسیاری از مناطق گزارش شده از اقصی نقاط دنیاست و به میزان قابل توجهی بالاتر از میزان ERL از لحاظ بررسی شاخص های کیفیت رسوب بود. استنتاج: نتایج به دست آمده حاکی از غالبیت منشاء پتروژنیک در رسوبات سطحی تالاب شادگان دارد. ۹۰ درصد منطقه مطالعاتی تحت تاثیر آلودگی مزمن نفتی می باشد و می تواند آبزیان کف تالاب را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

toxicity, ERL, petrogenic, PAH, Shadegan wetland, سمیت, ERL, پتروژنیک, ترکیبات PAH, تالاب شادگان