برهان منصوری - PhD Student in Ecotoxicology, Student Research Committee, Faculty of Health, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
افشین ملکی - Professor, Environmental Health Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
بهروز داوری - Associate Professor, Department of Entomology, Faculty of Medicine, Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran
جمال کریمی - BSc in Biology, Faculty of Science, Razi University, Kermanshah, Iran
وحید مومنه - BSc in Biology, Kermanshah Regional Water Authority, Kermanshah, Iran

سابقه و هدف: به موازات افزایش مصرف منابع خوراکی آبزی، اهمیت بهداشتی و سلامت ماهیان نیز بیش تر شده است که در این میان فلزات سنگین به علت تجمع زیستی، سمیت و ماندگاری بالا در آبزیان، اهمیت زیادی پیدا کرده است. بنابراین، این تحقیق به منظور بررسی غلظت فلزات سنگین (کادمیوم، سرب، کروم، مس و روی) در بافت های آبشش، کبد و ماهیچه ماهیان کپور معمولی، شیرماهی و آمور در رودخانه قره سو در استان کرمانشاه انجام شد. مواد و روش ها: نمونه برداری از ماهیان رودخانه قره سو در سال ۱۳۹۳ صورت گرفت و بافت های آبشش، کبد و ماهیچه ماهیان جهت بررسی جداسازی شد. اندازه گیری غلظت فلزات با کمک دستگاه ICP انجام گردید. یافته ها: میانگین غلظت فلزات کادمیوم، سرب، کروم، مس و روی در بافت ماهیچه ماهی کپور معمولی و شیرماهی به ترتیب ۰۰۱/۰ و ۰۰۱/۰، ۰۱۶/۰ و ۰۰۸/۰، ۱۴/۰ و ۱۴/۰، ۵۳/۰ و ۳۳/۰، ۵۱/۰ و ۵۱/۰ میکروگرم بر گرم وزن تر به دست آمد. فلزات روی و کادمیوم به ترتیب بیش ترین و کم ترین غلظت را در بافت های مختلف سه گونه ماهیان داشتند. نتایج این مطالعه نشان داد که میزان تجمع فلزات سنگین در بافت های آبشش و کبد بالاتر از بافت ماهیچه بوده است. هم چنین شاخص HQ به دست آمده در این مطالعه برای تمامی فلزات سنگین کم تر از ۱ بوده است. استنتاج: نتایج این مطالعه نشان داد که توزیع فلزات سنگین در بافت ماهیچه ماهیان از نظر آماری اختلاف معنی داری ندارد و هم چنین در مقایسه با استاندارد سازمان جهانی بهداشت، از حد مجاز کم تر بوده است و نشان دهنده سالم بودن مصرف این ماهیان می باشد.

Bioaccumulation, heavy metals, fish, تجمع زیستی, فلزات سنگین, ماهی