فاطمه اقدم تبار - کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، ایران.
فیروز محمودی - دانشیار رشتهی مطالعات برنامه درسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز، ایران.

هدف پژوهش حاضر، بازنمایی ماهیت علم درکتب زیست شناسی دوره دوم متوسطه می باشد. روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا بوده، جامعه آماری سه جلد کتاب زیست شناسی دوره دوم متوسطه نظری چاپ ۱۳۹۷ و ابزار تحقیق چرخه ی رویکرد شباهت خانوادگی (اردوران و داگر، ۲۰۱۴) می باشد. جملات کتب توسط مولفه های یازدهگانه ماهیت علم مطابق ابزار تحقیق کدگذاری شدند و پس از محاسبه فراوانی ، درصد فراوانی و میانگین ، از روش آنتروپی شانون جهت تحلیل دادهها استفاده شد. یافته ها نشان داد از ۴۹۱۲ واحد تحلیل ، جنبه های شناختی - معرفتی ماهیت علم (دانش علمی ، روشها و قوانین روششناختی ، اقدام علمی ، اهداف و ارزشهای علم ) با درصد فراوانی ۴۹/ ۹۷، قسمت اعظم محتوای کتب درس زیست شناسی دورهی دوم متوسطه را شامل شده است و جنبه های اجتماعی - نهادی ماهیت علم (فعالیت های حرفه ای، اخلاق علمی ، ارزش اجتماعی ، انتشار و تائید اجتماعی ) دارای درصد فراوانی ۲۵/۲ و سه مولفه سیستم های نهادی (نظامهای مالی ، ساختار قدرتهای سیاسی و سازمانها و تعاملات اجتماعی ) دارای درصد فراوانی ۲۴/۰ ازکل واحدهای تحلیل می باشند. بطور کلی درکتب زیست شناسی دوره دوم متوسطه به مولفه های شناختی معرفتی علم بیشتر از جنبه های نهادی - اجتماعی پرداخته شده است .

ماهیت علم ، رویکرد شباهت خانوادگی ، دوره دوم متوسطه ، کتب زیست شناسی ، تحلیل محتوا