علی محمد جعفری نژاد - استادیار، گروه معارف، دانشگاه تفرش،تفرش، ۷۹۶۱۱-۳۹۵۱۸ ایران

آدمیان به عنوان مخاطبان پیام های جهان شمول الهی با درجات متفاوتی از گیرایی در برابر قرآن قرار دارند. گروهی توان درک مطالب در قالب های برهانی و یقینی را داشته و برای گروهی دیگر، کاربست قالب های جدلی موثر واقع می شود و گروهی هم تحت تاثیر مشهورات و مقبولات، برای اسلوب های خطابی بوده مناسب هستند. همچنین دانشمندان منطق بر این باورند که برهان، جدل و خطابه ، مهارت های سه گانه ای هستند که به مقتضای فطرت عقلی انسان بیشترین تآثیر گذاری در تبادل افکار و اندیشه ها را دارد. بر این اساس و به فراخور سنخ روانی مخاطبان، پیامبر از جانب خدا مامور می شود دعوت حق را به یکی از سه روش حکمت ، موعظه حسنه و جدال احسن ابلاغ کند. از آنجا که از نگاه قرآن، تفکر برترین عبادت و یقین بالاترین کمال است از این رو طبیعی می نماید که برهان به عنوان دلیل روشن وزاینده یقین جایگاه ویژه ای در تبیین های قرآنی داشته باشد. به رغم تردیدهای جمودگرایان نسبت به اقبال قرآن به تفکر منطقی ، واکاوی آیات معارفی نشان می هد که قرآن در موجهه با مخاطبان خود و در راستای اقناع آنان نسبت به معارف وحیانی ، از اسلوب استدلال برهانی استفاده شایانی کرده است .

تفکر، یقین ، صناعت ، استدلال، قیاس برهانی ، صورت، ماده، نتیجه