گیلاس حسینی - MSc in Environmental Health, Environmental Health Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
پری تیموری - MSc in Environmental Health, Environmental Health Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
امید گیاهی - Associate Professor, Department of Occupational Helth, Environmental Health Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran
افشین ملکی - Professor, Department of Environmental Health, Environmental Health Research Center, Kurdistan University of Medical Sciences, Sanandaj, Iran

سابقه و هدف: رویدادهای گرد و غبار طی سال های اخیر مناطق زیادی از کشور ایران از جمله استان کردستان را تحت تاثیر قرار داده است. همراه با گرد و غبارها، آلاینده های مختلفی از جمله فلزات سنگین انتقال خواهند یافت و لذا می توانند یک خطر بالقوه برای سلامت انسان باشند. بنابراین، هدف از این مطالعه تعیین غلظت فلزات سنگین در ذرات معلق در اتمسفر شهر سنندج و ارزیابی ریسک بهداشتی این فلزات بر سلامتی کارمندان و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان است. مواد و روش ها: محل نمونه برداری دانشگاه علوم پزشکی کردستان بود و نمونه ها به طور معمول هر شش روز یک بار و هم چنین در روزهای گرد و غباری با استفاده از دستگاه نمونه بردار هوا (Omni Air Sampler) به منظور تعیین غلظت فلزات سنگین شامل آرسنیک، کادمیوم، کروم، کبالت، روی، آهن، مس، منگنز و نیکل از فروردین تا شهریور ۱۳۹۲ برداشت شد. ارزیابی ریسک سلامت برای بیماری های سرطانی و غیر سرطانی ناشی از تنفس هوای آلوده به فلزات سنگین برای سه گروه کارمندان، دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی با استفاده از دستورالعمل های سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا انجام گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که بیش ترین غلظت فلزات چه در روزهای گردوغباری و چه غیر گردوغباری مربوط به فلز آهن و در تیر ماه بوده است. کم ترین غلظت فلزات در روزهای گرد و غباری مربوط به کادمیوم و در اردیبهشت بوده و هم چنین کم ترین میزان آن ها در روزهای غیر گردو غباری مربوط به کادمیوم و در شهریور بوده است. ریسک کلی سرطان برای تمام فلزات و برای هر سه گروه در روزهای گرد و غباری بیش تر از روزهای غیرگرد و غباری است و مقدار آن کم تر از دو نفر در هر یک میلیون نفر می باشد. میزان خطر کلی غیر سرطانی حاد و مزمن این فلزات نیز برای هر سه گروه کم تر از یک است. استنتاج: مطابق مقادیر پایه ارائه شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا، به نظر می رسد هیچ کدام از فلزات مذکور در خلال دوره بررسی باعث افزایش خطر بیماری های سرطانی و غیر سرطانی برای ساکنان دانشگاه علوم پزشکی کردستان نخواهند شد.

Air pollution, particles matter, risk assessment, heavy metals, آلودگی هوا, ذرات معلق, ارزیابی ریسک, فلزات سنگین