فاطمه محیسنی - کارشناس ارشد اقتصاد، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
سید عزیز آرمن - استاد گروه اقتصاد، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
سید امین منصوری - استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

امروزه کشورها به این مهم دست یافته اند که منابع در دسترس شان مانند انسان، منابع طبیعی و سرمایه محدود است و برای استفاده بهینه از آن ها راهی جز تعدیل مصرف و افزایش بهره وری وجود ندارد و در این بین نیروی کار به عنوان سرمایه انسانی و عامل اساسی در تولید، توجه ویژه ای را به خود جلب کرده‎ است که بسیاری از عوامل مانند  موقعیت جغرافیایی، دستمزد، رفاه و سلامت، مجاورت‎ها و تراکم‎ها می‎تواند بهره‎وری آن را تحت تاثیر قرار دهد. از این‎رو، هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر شهرنشینی و سرریزهای فضایی آن با استفاده از مولفه ‎های شاخص توسعه انسانی، نرخ شهرنشینی، تراکم جمعیتی و دستمزد صنعتی نیروی کار بر بهره وری نیروی‎ کار استانی در بازه زمانی ۱۳۹۸ - ۱۳۸۵ بر اساس الگوی تابلویی فضایی شامل مقاطع استانی و سری زمانی بیان شده است. در این مطالعه  نتایج بیانگر وجود خودهمبستگی فضایی در بین استان‎های مورد بررسی بوده و متغیرهای شاخص توسعه انسانی، نرخ شهرنشینی و دستمزد صنعتی، دارای اثرات مستقیم و غیرمستقیم مثبت و معناداری بر بهره وری نیروی کار و شاخص تراکم جمعیتی، دارای اثر مستقیم مثبت و اثر غیرمستقیم منفی بر بهره وری نیروی کار استانی است.

شهرنشینی, بهره وری نیروی‎ کار, دستمزد صنعتی, تراکم جمعیت, شاخص توسعه انسانی