ولی اله محمدی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
مسعود شاهسواری - دانش آموخته دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج،
بهرام علیزاده - دانشیار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
هوشنگ علیزاده - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

رشد سریع، مقاومت به تنش ، یکنواختی، عملکرد بالا و حفظ حق به نژادگر تولید رقم هیبرید را به موفق ترین راهبرد به نژادی کلزا تبدیل کرده است. هدف از این پژوهش تهیه نخستین هیبریدهای سه لاینی ایرانی کلزا و بررسی عملکرد و باروری آنها بود. به علاوه تاثیر صفات مختلف بر افزایش عملکرد هیبریدها نیز مطالعه شد. هفت لاین نرعقیم با یک لاین بازگردان باروری به نام R۲۰۰۰ تلاقی داده شد و عملکرد دانه هیبریدها در دو سال زراعی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ و ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. سه مورد از هیبریدهای ایجاد شده با میانگین دوساله ۴/۶۴، ۴/۴۰، و ۴/۳۸ تن در هکتار عملکرد چشمگیری داشته و اختلاف معنی داری با ارقام شاهد نیلوفر، نپتون، و نیما (به ترتیب با عملکردهای ۳/۴۴، ۳/۷۳ و ۳/۳۰ تن در هکتار) نشان دادند. بیشترین هتروزیس مشاهده شده نسبت به رقم شاهد برتر مربوط به هیبرید R۲۰۰۰×A۸  با  ۳۴/۷۱،درصد بود. تمامی هیبریدهای به دست آمده از نظر باروری کاملا طبیعی و فاقد هرگونه نرعقیمی بودند. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی و تجزیه خوشه ای نشان داد که افزایش تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه و همچنین تلاقی لاین های والدینی دورتر منجر به تولید هیبریدهای پرمحصول تر می شود. با-توجه به عملکرد بالا و عدم مشاهده نرعقیمی، هیبریدهای امیدبخش حاصل از این پژوهش می توانند پس از بررسی سازگاری و پایداری به عنوان ارقام جدید معرفی شوند.

انتخاب غیر مستقیم, باروری, عملکرد دانه, کلزا, هیبرید