وحید سبزیان پور - دانشیار دانشگاه رازی

الادب الصغیر و الادب ­الکبیر از ترجمه­های پهلوی است که محل التقای دو فرهنگ اسلامی و ایرانی است. ابن مقفع مانند دیگر مترجمان متون پهلوی، مضامینی را از ادب پهلوی به عربی ترجمه کرد که با اندیشه­های اسلامی همسو بود. این همسویی، موجب استقبال گرم ادب عربی از اندیشه­های ایرانی شد ولی با گذشت زمانه در هاضمه فرهنگ عربی تبدیل به مضامین عربی شد. نویسنده در این مقاله با نشان دادن سرچشمه­های ایرانی چند محور فکری اساسی در الادب الصغیر چون «خردورزی»، «آیین دوستی»، «زهد و پارسایی»، «زشتی فقر»، «امور اخلاقی و سیاسی» و... ثابت می­کند که این اثر، سخت متاثر از سخنان حکیمانه بزرگمهر است. و به این نتیجه می­رسد که تقدم زمانی فرهنگ و ادب ایرانی و تاثیر شگفت آثار ابن مقفع در ادب عربی، نشان از عمق و گستردگی تاثیر اندیشه های ایرانی در ادب عربی دارد.

ابن مقفع, الادب الصغیر, حکمت, بزرگمهر, ایران باستان