مجید عزمی - MSc in Environmental Sciences, Faculty of Science, University of Zanjan
فروزان قاسمیان رودسری - Associate Professor, Department of Biology, Faculty of Science, University of Zanjan

سابقه و هدف: سرب جانشین کلسیم هیدروآپاتیت مینای دندان شده و به عنوان شاخص پایش آلودگی به کار می رود. استان زنجان از مناطق مستعد تجمع عنصر سرب است. هدف این تحقیق مقایسه مقادیر سرب در دندان های شیری و دائمی افراد جهت ارزیابی و تعیین ریسک آلودگی به سرب در مناطق شهری و روستایی است. مواد و روش ها: در مطالعه تجربی حاضر ۹۵ دندان شیری و دائمی به طور تصادفی از مناطق شهری و روستاهای جنوب شهرستان زنجان جمع آوری شد. مقادیر سرب دندان ها پس از آماده سازی اولیه و هضم اسیدی توسط دستگاه ICP-OES تعیین گردید. یافته ها: میانگین مقدار سرب دندان های شیری و دائمی مناطق روستایی به ترتیب ۷۸/۳۶ و ۸۱/۴۵ میکروگرم بر گرم و در منطقه شهری به ترتیب ۴۴/۵۴ و ۱۰/۷۵ میکروگرم بر گرم بود. تفاوت معنی داری بین مقدار سرب دندان های شیری مناطق شهری و روستایی مشاهده شد (۰۵/۰>p). غلظت سرب دندان های دائمی منطقه شهری ۵/۱ برابر بیش تر از دندان های دائمی منطقه روستایی بود. غلظت سرب در دندان های دائمی افراد منطقه شهری با منطقه روستایی تفاوت معنی دار داشت. مقدار سرب دندان های دائمی به طور معنی داری از دندان های شیری بیش تر بود. غلظت سرب دندان های دائمی مناطق روستایی و شهری با سن افزایش یافت. تاثیر سن بر غلظت سرب دندان های دائمی معنی دار بود. استنتاج: دندان ها به عنوان بهترین شاخص زیستی برای تعیین غلظت عناصر سنگین هستند. غلظت سرب دندان ها در این تحقیق تابع جنسیت، سن و محل زندگی است. غلظت سرب دندان دختربچه ها و زنان مناطق روستایی کم تر از غلظت سرب دندان پسربچه ها و مردان منطقه شهری است. خطر آلودگی به سرب مناطق شهری بسیار بیش تر از مناطق روستایی است

Risk assessment, Zanjan, ICP-OES, Bioindicator, ارزیابی ریسک, زنجان, ICP-OES, شناساگرهای زیستی