نسرین حسن زاده - PhD Student in Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Marine Science, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
عباس اسماعیلی ساری - Professor, Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Marine Science, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
صابر خدابنده - Associate Professor, Department of Marine Biology, Tarbiat Modares University, Noor, Iran
نادر بهرامی فر - Assistant Professor, Department of Environmental Sciences, Faculty of Natural Resources and Marine Science, Tarbiat Modares University, Noor, Iran

سابقه و هدف: آلودگی اکوسیستم های آبی، موجودات زنده را درگیر مشکلات جدی نموده است. از بین آلاینده های مختلف، ترکیبات شبه استروژنی به علت ایجاد اختلال در سیستم تولید مثلی موجودات مختلف قابل توجه هستند. فتالات استرها (عامل روان کننده در ساخت مواد پلاستیکی) به راحتی در محیط زیست پراکنده می شوند. تا کنون مطالعه ای در خصوص وجود و مقادیر فتالات استرها در محیط زیست ایران انجام نشده است و هدف این مطالعه، تعیین غلظت دو ترکیب پر مصرف فتالات استر شامل DEHP و DnBP در آب تالاب بین المللی انزلی بود. مواد و روش ها: برای تعیین غلظت این آلاینده ها، نمونه های آب از ۳۰ ایستگاه در تالاب انزلی برداشت شد و پس از استخراج با روش میکرو استخراج مایع- مایع پخشی DLLME))، غلظت این دو ترکیب توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی با طیف سنج جرمی تعیین شد. یافته ها: غلظت فتالات های DEHP و DnBP در نمونه های آبی به ترتیب ۱۵/۳۱-۴۱/۰ و ۸۴/۲۱-۰۳/۰ میکروگرم بر لیتر تعیین شد. در تمام۳۰ نمونه بررسی شده، این دو ترکیب مشاهده شد. همچنین غلظت دو ترکیب در ایستگاه های ناحیه شرقی بسیار بیش تر از نواحی غربی بودند. مقادیر یافت شده این ترکیبات در تالاب بسیار بیش تر از محدوده خطر زیست محیطی تعیین شده بود. استنتاج: با توجه به اینکه غلظت های به دست آمده در تالاب انزلی بیش تر از محدوده خطر محیط زیستی می باشد، به دلیل راه یافتن این ترکیبات به آبزیان منطقه و در نهایت انسان، می تواند عامل ایجاد اختلالات تولید مثلی از جمله عقیمی جنس نر گردد. لذا اتخاذ یک راه کار عملی و موثر برای کنترل ورود انواع فتالات استرها در تالاب انزلی به منظور جلوگیری از صدمات جدی بسیار ضروری است.

Endocrine Disruption Compounds (EDCs), DEHP, DnBP, ecological risk assessment, Anzali wetland, ترکیبات مختل کننده سیستم درون ریز, دی- اتیل هگزیل فتالات, دی- ان بوتیل فتالات, ارزیابی خطرات اکولوژیک, تالاب انزلی