اعظم باقری - علوم پزشکی مازندران
نرگس اسکندری - علوم پزشکی مازندران
فاطمه عباس زاده - علوم پزشکی مازندران

سابقه و هدف: خود درمانی به عنوان یکی از مشکلات حاد بهداشتی جامعه محسوب می شود به خصوص اگر این کار توسط مادر باردار انجام شود لذا با توجه به اهمیت مصرف داروها در دوران بادرای مطالعه ای با هدف بررسی مصرف خودسرانه دارو و مکمل ها در زنان باردار شهری و روستایی طراحی و انجام شد. مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی مقطعی بوده که به روش نمونه گیری تصادفی بر روی ۳۰۳ نفر از مادران باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهرستان کاشان در سال ۱۳۹۱ انجام شد. در این پژوهش اطلاعات با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته جمع آوری شد. این پرسشنامه شامل ویژگی های دموگرافیک، ویژگی های بارداری، مصرف مکمل ها در دوران بارداری و خوددرمانی در بارداری و برخی عوامل مرتبط با آن بود. در نهایت نتایج به دست آمده با استفاده از آزمون نرم افزار آماری SPSS و به وسیله آمارهای توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: از بین ۳۰۳ زن مورد مطالعه ۹۹ نفر ( ۷/۳۲ درصد) در مناطق روستایی و ۲۰۴ نفر (۲/۶۳درصد) در مناطق شهری سکونت داشتند. ۹۹ درصد مکمل آهن، ۲/۸۲ درصد مکمل کلسیم و ۷/۹۲ درصد مولتی ویتامین در دوران بارداری مصرف کرده بودند. اکثریت زنان ذکر کردند که همواره داروی اضافی در منزل دارند (۷/۶۴ درصد)، در صورت نیاز از داروهای اضافه استفاده می کنند(۱/۶۰ درصد)، بدون نسخه اقدام به تهیه دارو از داروخانه می کنند (۶۴ درصد). مصرف خودسرانه دارو در زنان روستایی به طرز معنی داری از زنان ساکن در مناطق شهری بالاتر بود (۰۴/۰p=). فراوانی خرید بدون نسخه با تعداد حاملگی و سن مادر تفاوت معنی دار آماری نشان داد. زنان گراوید سه و بالاتر بیش ترین خریداری دارو بدون نسخه (۰۳/۰ P=) را داشتند و با افزایش سن زنان باردار به ویژه بالای ۳۰ سال تهیه خودسرانه دارو به طرز معنی داری افزایش می یافت (۰۳/۰ P=). استنتاج: با توجه به شیوع بالای مصرف خودسرانه دارو در دوران بادرای به ویژه در مناطق روستایی، گراوید و سن بالا پیشنهاد می شود آموزش های لازم در این زمینه به عرضه کنندگان دارو، مراقبین بهداشتی و زنان داده شود و زنان باردار در مورد عوارض مصرف دارو در حاملگی به خوبی توجیه شوند.

self-medication, supplement therapy, pregnancy, خوددرمانی, مصرف مکمل, بارداری