نرگس امینی شیرازی - PhD Student, Department of Psychology and Exceptional Children, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
سعید رضایی - Associate Professor, Department of Psychology and Exceptional Children, Allameh Tabataba'I University, Tehran, Iran
مریم اساسه - Assistant Professor, Department of Psychology and Exceptional Children, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
محمد پارسا عزیزی - Assistant Professor, Department of Psychology and Exceptional Children, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

مقدمه: نقص تنظیم هیجانات در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تاثیر زیادی بر تعاملات آن ها دارد. هدف: هدف پژوهش حاضر تدوین برنامه توانبخشی مبتنی بر ویبرواکوستیک و واقعیت مجازی و بررسی اثربخشی آن بر نیمرخ هیجانی کودکان مبتلا به اوتیسم بود. روش: روش پژوهش، از نوع تک آزمودنی A-B-A بود. جامعه آماری شامل همه کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم در کلینیک توانبخشی ذهن­ آرا شهر تهران، در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ بود که ۵ نفر با روش نمونه­ گیری هدفمند انتخاب شدند. ابتدا برنامه تلفیقی طی ۱۰ جلسه ۳۰ دقیقه­ ای، بر روی ۲ آزمودنی که به صورت تصادفی از میان نمونه انتخاب شده بودند، اجرا و پس از مشخص شدن اعتبار برنامه، ۳ آزمودنی دیگر وارد پژوهش شدند. در این پژوهش از پرسشنامه نیمرخ حسی ۲ (۲۰۱۴) استفاده شد. در مرحله خط پایه، پایان هر جلسه مداخله و پیگیری ۱ ماهه پرسشنامه­ ها تکمیل شد. جهت تحلیل داده­ ها از تحلیل دیداری، درصد بهبودی، درصد داده­ های همپوش و غیر همپوش استفاده شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد با توجه به اندازه اثر بدست آمده، مداخله به ترتیب با ۹۰%، ۸۰%، ۸۰%، ۱۰۰% و ۹۰% اطمینان بر روی تعدیل نیمرخ هیجانی آزمودنی­ های شماره ۱ تا ۵ موثر بوده است. همچنین براساس نتایج بدست آمده، درصد بهبودی ناشی از ارائه مداخلات در آزمودنی­ های ۱ تا ۵ به ترتیب ۲۰/۰۸%، ۲۸/۷۵%، ۲۸/۲۴%، ۲۷/۲۴% و ۲۱/۰۲% بوده ­است. نتیجه ­گیری: براساس یافته­ ها برنامه توانبخشی تلفیقی بر بهبود نیمرخ هیجانی کودکان اتیستیک موثر بود؛ لذا این رویکرد را می­ توان به عنوان مداخله­ ای مناسب برای این افراد معرفی نمود.

Autism spectrum disorder, Music therapy, Virtual reality, Emotional regulation, اختلال طیف اوتیسم, موسیقی درمانی, واقعیت مجازی, تنظیم هیجان