اکرم هدایتی دزفولی - Faculty member, ASMERC
زهرا قصابی - Assistant professor, ASMERC

سیل یکی از مخرب­ترین بلایای طبیعی به حساب می­آید و همه ساله خسارات گسترده­ای را به منابع مالی و انسانی کشور وارد می­آورد. بخش­های عمده­ای از کشور ایران، همواره در معرض خطر وقوع سیل قرار دارند. در این بین، حوضه آبریز گرگان و اترک از اهمیت بیشتری برخوردار است، به طوری که در سال­های اخیر چندین مورد سیل مخرب در استان گلستان رخ داده که موجب تلفات انسانی و خسارت اقتصادی فراوانی شده است. هدف از این مطالعه بررسی و آشکارسازی شرایط اقلیمی، همدیدی و ترمودینامیکی حاکم بر رخداد سیل اسفند ۱۳۹۷ در استان گلستان به منظور شناسایی سامانه­هایی جوی است که منجر به سیل­هایی نظیر سیل فوق بشود. این بررسی شامل تحلیل آماری ایستگاه­های استان (گرگان، گنبدکاووس، بندرترکمن، علی­آبادکتول، هاشم آباد، کلاله و مراوه تپه)، محاسبه دوره برگشت بارش­ها طی دوره آماری موجود هر ایستگاه، تحلیل نقشه­های همدیدی در روز رخداد سیل و نیز محاسبه شاخص­های ناپایداری ایستگاه گرگان می­باشد. نتایج آماری نشان داد که ایستگاه­های گرگان و گنبدکاووس هرکدام با بیشترین بارش از نوع حدی در اسفند ۱۳۹۷، دارای دوره برگشت ۸۰۰ و ۴۰۰ سال بودند. همچنین در روز ۲۷ اسفند بالاترین میزان شاخص ناپایداری گرگان با مقادیر ۲۶ K= درجه سلسیوس، ۰۷/ ۲ PW=سانتی­متر و ۴۸ TT= همراه با نم نسبی زیاد در سطح زمین (حدود ۸۰ درصد) به دست آمده است. تحلیل نقشه­های همدیدی مبین افت شدید فشار سطح دریا و ارتفاع تراز میانی به همراه یک ناوه عمیق در منطقه موردمطالعه در اواخر اسفند ۹۷ بوده که در نهایت منجر به بارش­های فرین و رخداد سیلاب در منطقه شده است. واژگان کلیدی: سیل، دوره برگشت، نقشه­های همدیدی، شاخص­های ناپایداری، استان گلستان   [۱] نویسنده مسئول: بزرگراه شهید همت (غرب) – بزرگراه شهید خرازی – بلوار پژوهش – پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو،

Flood, return period, Synoptic maps, instability indices, Golestan province, سیل, دوره برگشت, نقشه های همدیدی, شاخص های ناپایداری, استان گلستان