سارا سنجانی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
توحید نجفی میرک - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
فریبا نقی پور - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
سید شهریار جاسمی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
علی قربانی - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف کود نیتروژن و پتاسیم بر عملکرد و ویژگیهای کیفیت دانه ارقام گندم دوروم، این پژوهش در دو سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ و ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر واقع در کرج اجرا شد. کرت های اصلی شامل: دو رقم گندم دوروم (هانا و ثنا) و کرت های فرعی شامل: سطوح کود نیتروژن و پتاسیم (مجموعا ۱۰ تیمار) بودند. سطوح مختلف کود شامل کاربرد: صفر (شاهد)، ۲۰۰ ، ۳۰۰ و ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار کود اوره و هر کدام از سطوح کود اوره به علاوه ۱۰۰ و ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار کود سولفات پتاسیم بود. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر سال و سطوح مختلف کود بر عملکرد دانه در سطح یک درصد معنیدار بود. با افزایش میزان مصرف کود نیتروژن و پتاسیم عملکرد دانه نیز افزایش یافت. اثر کاربرد همزمان این دو کود موجب افزایش معنی دار عملکرد دانه شد. به طوری که با مصرف ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار اوره به همراه ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم عملکرد بالاتری نسبت به مصرف ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار کود اوره حاصل شد. ویژگیهای کیفیت دانه مورد ارزیابی شامل: وزن هکتولیتر، درصد پروتئین، حجم رسوب زلنی، سختی دانه، گلوتن مرطوب، شاخص گلوتن، ارتفاع رسوب SDS، درصد استخراج سمولینا و درصد لکه آردی بودند. تجزیه واریانس مرکب داده های مربوط به ویژگیهای کیفیت دانه نشان داد که اثر سطوح مختلف کود بر کلیه ویژگیهای کیفیت دانه، اثر سال بر گلوتن مرطوب، سختی دانه، درصد استحصال سمولینا و درصد لکه آردی و اثر متقابل رقم × کود بر شاخص گلوتن و درصد لکه آردی در سطح احتمال یک درصد و پنج درصد معنیدار بود. گلوتن مرطوب، سختی دانه و درصد استحصال سمولینا در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ بیشتر از سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ و درصد لکه آردی در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ بیشتر بود. نتایج نشان داد که با افزایش میزان مصرف کودهای نیتروژن و پتاسیم کلیه ویژگیهای کیفیت دانه افزایش یافت، بجز درصد لکه آردی که در تیمار کودی ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به اضافه ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار کود سولفات پتاسیم نسبت به تیمار شاهد ۷۶ درصد کاهش یافت. با توجه به نتایج این پژوهش اگرچه در هر از سطح کود نیتروژن تفاوت معنیداری بین سطوح مختلف کود پتاس مشاهده نشد، با این وجود به نظر میرسد مصرف ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار کود اوره به همراه ۲۰۰ کیلوگرم کود سولفات پتاسیم به منظور بهینهسازی کمیت و کیفیت دانه گندم دوروم در شرایط آب و هوایی کرج مناسب باشد.

گندم دوروم, تغذیه گیاه, درصد پروتئین دانه, شاخص گلوتن, لکه آردی دانه