صبا دلفان - Faculty of Agriculture, Agricultural and Natural Resources Campus, University of Tehran, Karaj, Iran.
محمدرضا بی همتا - Faculty of Agriculture, Agriculture and Natural Resources Campus, University of Tehran, Karaj, Iran.
سید طه دادرضایی - Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Karaj, Iran.
علیرضا عباسی - Faculty of Agriculture, Agricultural and Natural Resources Campus, University of Tehran, Karaj, Iran.
هادی علی پور - Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran.

بیماری زنگ قهوه ای گندم با عامل Eriks Puccinia triticina ازلحاظ وسعت پراکندگی و میزان خسارت مهمترین بیماری گندم می باشد. استفاده از ارقام مقاوم موثرترین روش برای کنترل این بیماری می باشد. به منظور بررسی مقاومت گیاهچه ای ۳۲۰ ژنوتیپ گندم شامل ارقام اصلاح شد و ژنوتیپ ها بومی، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار با چهار پاتوتیپ زنگ قهوه ای در شرایط گلخانه ای واحد بیماری شناسی غلات موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال ۱۳۹۹ انجام شد. جهت بررسی مقاومت از دو جزء تیپ آلودگی و دوره نهان استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ ها برای هر دو جزء تفاوت بسیار معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. در میان ژنوتیپ ها، ارقام دهدشت، دنا، کرج ۲، خزر ۱، سپاهان و پارسی و هفت ژنوتیپ بومی نسبت به تمام پاتوتیپ ها در مرحله گیاهچه ای مقاوم بودند. همبستگی دو جزء تیپ آلودگی و دوره نهان منفی و معنی دار بود. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای ژنوتیپ های مورد مطالعه در سه گروه حساس، نیمه حساس تا نیمه مقاوم و مقاوم تا مصون طبقه بندی شدند. بیش از ۷۸ درصد از ژنوتیپ ها در گروه حساس جای گرفتند. ژنوتیپ های مقاوم شناسایی شده، مخصوصا ژنوتیپ های بومی، می توانند به عنوان منابع مقاومت به زنگ قهوه ای در برنامه های به نژادی گندم نان استفاده شوند.

Wheat, latent period, infection type, seedling resistance, cluster analysis