رحمت الله کریمی زاده - Kohgiloyeh and Boyerahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Gachsaran, Iran.
پیام پزشکپور - Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Khorramabad, Iran.
امیر میرزایی - Ilam Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Ilam, Iran.
پیمان شریفی - Plant Breeding and Agronomy Department, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.

در این پژوهش ۱۸ ژنوتیپ عدس در سه سال زراعی (۹۵-۱۳۹۲) در شرایط دیم مناطق گچساران، ایلام و خرم آباد کشت شدند. بر اساس تجزیه واریانس اثر اصلی افزایشی و ضرب پذیر (AMMI) اثر محیط، ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ × محیط و سه مولفه اصلی اول بر عملکرد دانه معنی دار بودند. بر اساس شاخص انتخاب همزمان (ASV)، ژنوتیپ های G۱۲، G۱۶، G۸، G۹ و G۲؛ ssiSIPC، ژنوتیپ های G۱۱، G۱۲، G۹، G۲ و G۷؛ ssiEV، ژنوتیپ های G۹، G۱۱، G۲، G۷ و G۱۵؛ ssiZA، ژنوتیپ های G۱۲، G۹، G۲، G۱۶ و G۷؛ ssiWAAS، ژنوتیپ های G۱۲، G۹، G۱۶، G۲ و G۸ به عنوان برترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. نمای چندضلعی GGE بای پلات ژنوتیپ های G۲ و G۱۲ را با پایداری عملکرد بالا مشخص کرد. نمای محور تستر متوسط (ATC) نشان داد که ژنوتیپ های G۱، G۱۰، G۱۸ و G۱۲ علاوه بر پایداری عملکرد، دارای عملکرد بالاتر از میانگین کل نیز بودند. برپایه نمای بای پلات ژنوتیپ ایده آل، ژنوتیپ های G۱، G۱۶، G۸، G۱۸، G۱۰، G۱۵ و G۱۲ ژنوتیپ های مطلوب بودند. نمای برداریGGE بای پلات نشان داد که محیط E۱ (گچساران، ۹۳-۱۳۹۲) با قدرت نمایندگی و جداکنندگی بالا می تواند ژنوتیپ های دارای عملکرد پایدار را متمایز کند. در مجموع، بر اساس نماهای مختلف بای پلات و شاخص های انتخاب همزمان بر پایه مدل AMMI، ژنوتیپ G۱۲ برترین ژنوتیپ بود و می تواند نامزد نامگذاری و آزادسازی به عنوان یک رقم جدید عدس برای شرایط دیم باشد.

lentil, discriminating, adaptability, simultaneous selection index, stability indices