فریبرز احمدزاده کلیبر - گروه علوم و مهندسی آب، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
مهدی امامی فر - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه علوم و مهندسی آب، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

روش های نوین آبیاری در صورت دست یابی به عملکرد مطلوب می توانند برای به حداکثر رساندن راندمان آبیاری و بهره وری آب کمک شایانی نمایند. هدف از این پژوهش، ارزیابی عملکرد سیستم های آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک (Komet ۱۶۲) اجرا شده درمنطقه عشایری دشت ارسباران در شمال شرق استان آذربایجان شرقی است. برای این منظور پنج سیستم آبیاری بارانی از پنج ایستگاه پمپاژ مختلف به طور کاملا تصادفی انتخاب شد. مقادیر متوسط معیارهای ضریب یکنواختی کرستیانسن (CU)، یکنواختی توزیع (DU)، راندمان پتانسیل کاربرد ربع پایین (PELQ) و راندمان واقعی کاربرد ربع پایین (AELQ) برای بلوک های آزمایشی به ترتیب برابر ۸۶/۶۸، ۸۹/۵۲، ۹۳/۴۷ و ۷۳/۴۷ درصد و برای کل سامانه-ها به ترتیب برابر ۱۰/۶۷، ۸۴/۵۰، ۰۹/۴۵ و ۹۰/۴۴ درصد به دست آمد. مقادیر متوسط تلفات تبخیر و باد (WDEL)، تلفات نفوذ عمقی (DP)، کفایت آبیاری (ADirr) و یکنواختی توزیع نصف پایین نیز به ترتیب برابر ۲۸/۹، ۴۵/۲۹، ۱۳/۷۸ و ۹۴/۶۸ درصد محاسبه شد. ملاحظه شدکلیه سیستم ها دارای مقادیر ارزیابی کمتر از مقادیر توصیه شده بوده و نفوذ عمقی بالا و کم آبیاری در سطح وسیعی از مزارع وجود دارد. عدم تامین فشارکافی در ایستگاه پمپاژ و تغییرات غیر مجاز فشار، عدم آب بندی شیرها و شیرخودکارها، استفاده هم زمان از آبپاش بیشتر مخصوصا روی یک لترال، عدم رعایت دور و ساعت آبیاری و مشکل مدیریتی از قبیل قیمت پایین آب و عدم آموزش مناسب کشاورزانی که زندگی عشایری داشته اند، دلایل مهم شاخص های پایین بودند.

ارسباران, تلفات تبخیر, راندمان کاربرد, کفایت آبیاری, یکنواختی توزیع