منصوره اعظم آزاده - دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه الزهرا(س)
مریم تافته - کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه الزهرا(س)

پژوهش حاضر با هدف اندازهگیری میزان احساس شادمانی زنان سرپرست خانوار تهران و همچنین شناسایی منابع طرد و محرومیت اجتماعی این جمعیت و مکانیزم اثرگذاری آن بر شادمانی آنها صورت گرفته است. روش پژوهش در این تحقیق، اکتشافی پیمایشی است. بدین منظور، ابتدا نمونهای ۳۰ نفری از زنان سرپرست خانوار تهران به روش نمونهگیری گلولهبرفی انتخاب و دادهها با تکنیک مصاحبه جمعآوری شده است. سپس پیمایش با نمونه ۱۸۰ نفری و روش نمونهگیری دردسترس و تکنیک پرسش نامه اجرا شده است. نتایج حاصل از مصاحبهها نشان داد: مجموعه عواملی مثل محرومیت از نیازهای اساسی و احساس نابرابری، دست به دست هم داده و زمینه طرد و محرومیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار را فراهم کرده و از طریق و به واسطه ایجاد این طرد و محرومیت، احساس بیانصافی در این قشر از زنان شکل گرفته است؛ در نتیجه این وضعیت باعث کاهش احساس شادمانی در زندگی آنها شده است. طبق معادله رگرسیون نزدیک به ۷۰درصد از کل تغییرات میزان احساس شادمانی در بین زنان سرپرست خانوار تهران از سوی متغیرهای احساس بیانصافی، طرد اجتماعی و احساس نابرابری پیشبینی میشود. در نهایت، طبق معادله تحلیل مسیر، متغیر طرد اجتماعی قویترین و مهمترین قدرت پیشبینیکننده نسبت به مابقی عوامل تاثیرگذار بر احساس شادمانی زنان سرپرست خانوار است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر شادمانی این قشر از زنان تاثیر منفی داشته است. در مرتبه بعدی، به ترتیب احساس بیانصافی و احساس نابرابری به صورت مستقیم و عدم پاسخ گویی موثر به نیازهای اساسی به صورت غیرمستقیم بر احساس شادمانی این جمعیت تاثیر منفی گذاشته است.

احساس بیانصافی, احساس شادمانی, احساس نابرابری, زنان سرپرست خانوار, طرد اجتماعی