علیرضا فرشچی
احسان مرآتی

قابلیت های روز افزون فناوری اطلاعات موجب گردیده تا حوزهی دفاعی بهعنوان یکی از حوزه های حساس و مهم، پیوسته به دنبال توسعه و به کارگیری قابلیت های بروز فناوری اطلاعات باشد. این امر موجب شده تا گاهی حوزهی دفاعی مبدع بروزترین فناوری های اطلاعاتی باشد، از طرفی، محققین بهمنظور بسترسازی توسعهی کاربردهای فناوری اطلاعات در حوزهی دفاعی به مفهوم سازی کاربردهای مربوطه پرداختهاند. از این رو، حضور و ظهور فناوری اطلاعات در حوزهی دفاعی موجب شکلگیری مفاهیمی نظیر رزم سایبری[۱]، رزم مبتنی بر شبکه[۲] و رزم الکترونیک[۳] شده است. بر اساس ادبیات، اکثر این اصطلاحات در حوزهی رزم اطلاعاتی[۴] قرار می گیرند. با اینحال، از لحاظ نظری چگونگی ارتباط بین مفاهیم گوناگون و چگونگی پوشش دان آنها توسط رزم اطلاعاتی بهخوبی تبیین نشده است. از این رو، پژوهش حاضر بهواسطهی مطالعه و تحلیل مدلها و مفاهیم موجود در حوزهی رزم اطلاعاتی و مقایسه و مطالعهی تطبیقی آنها به تبیین چارچوبی چند بعدی برای مفهوم سازی رزم اطلاعاتی پرداخته است. این چارچوب تمامی اصطلاحات موجود در حوزهی رزم اطلاعاتی را پوشش داده و به تبیین و تحلیل ابعاد گوناگون و زیربنایی رزم اطلاعات می پردازد. این چارچوب، می تواند بهعنوان مبنایی برای نقد پژوهش های حوزهی رزم اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفته و به آشفتگی مفاهیم حوزهی رزم اطلاعاتی نظم بخشد که این نظم به نوبهی خود منجر به شکلگیری تفکر ساختاریافته در حوزهی رزم اطلاعاتی و پیشرفت آن در ابعاد گوناگون زیربنایی می گردد.

فناوری اطلاعات, رزم اطلاعاتی, رزم دانش محور, رزم اطلاعات راهبردی, رزم مبتنی بر شبکه