زهرا شاکری - استادیارگروه حقوق خصوصی و اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی (موسسه حقوق تطبیقی)، دانشگاه تهران، تهران، ایران

گروهی از آثار طنز براساس شوخی و مطایبه با آثار ادبی و هنری که پیش تر خلق شده اند، شکل می گیرند. از آنجا که این امر به نسخه برداری و تغییر اثر دیگری منجر می شود، از مصادیق نقض حقوق مالکیت ادبی و هنری تلقی می شود. ماده ۶ مکرر کنوانسیون برن، تغییر اثر دیگری را در صورت لطمه به حیثیت و شهرت مولف برنمی تابد و به موجب بند ۱ ماده ۹ نیز، تکثیر اثر بدون اجازه مولف امکان پذیر نیست. بنابراین، مقاله حاضر تلاش می کند با روش تحلیلی- توصیفی تعارض استفاده طنزآمیز با حقوق انحصاری ناشی از حقوق مالکیت ادبی و هنری اثر قبلی را بررسی کرده و راه حل های مقتضی را برای برون رفت در دعاوی مرتبط پیشنهاد کند. به طور کلی، آثار طنز با هویت مستقل که دارای درجه ای از اصالتند و قصد تخریب یا استهزاء مولف اثر نخستین را نداشته و بازار اثر اخیر را نیز تضعیف نمی کنند، می توانند از اتهام نقض عبور کنند.

آثار طنز, استفاده های طنزگونه, حق مادی, حق معنوی, نقض حق مالکیت ادبی و هنری