امیر پاک نهاد - دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی

تحریک به عنوان یکی از دفاعیات تخفیف دهنده مجازات سابقه ای نسبتا طولانی در نظام کامن لا دارد.در مقابل در نظام حقوقی رومی-ژرمنی و فقه اسلامی بهای چندانی به این مقوله داده نشده است.از این رو در نظام حقوقی ما که آمیزه ای از نظام حقوقی رومی-ژرمنی و اسلامی است،نمی تواند قواعد و اصول کلی حاکم بر این عذر را به صورت جامع و مدون یافت.تنها برخی از اشکال تحریک در لابه لای قوانین مدون به عنوان علت تخفیف دهنده یا رافع مجازات،قابل استنباط و استخراج است.در این مقاله ابتدا اصول و قواعد حاکم بر تحریک با توجه به اصول کلی حاکم بر حقوق جزای عمومی و با عنایت به رویکرد نظام کامن لا و حقوق انگلستان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته،آن گاه مصادیق و برخی ز قواعد نسبتا کلی حاکم بر آن در حقوق ایران نقد و ارزیابی شده است.

اراده, اختیار, تحریک, معیار نوعی, معیار شخصی, انتقام جویی, تحریک انباشته, تحریک خود ساخته