سید حسن مطیعی لنگرودی - استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه تهران
فرشاد سوری - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران

چکیده در چهار دهه گذشته، تحولات چشمگیری در تولید محصولات کشاورزی ایجاد شده است که علیرغم افزایش میزان بهره­وری، فشار بی­رویه­ای را بر منابع تولیدی کشاورزی وارد نموده است. مهم­ترین دلیل آن، به کارگیری فناوری­های نامناسب و استفاده نادرست از فناوری­های مدرن است. برای مقابله با آثار این پدیده، کشاورزی پایدار بصورت دستیابی به حداکثر ظرفیت باروری و تولیدی مستمر با حفاظت از منابع پایه به ویژه آب و خاک در کشاورزی تعریف شده است. هدف این نوشتار تحلیلی بر میزان استفاده از فناوریهای کشاورزی پایدار در بهره­وری تولید برنج در شهرستان دورود می­باشد. در این راستا مساله پیش­رو این است که کشاورزان در تولید برنج از چه فناوری­هایی استفاده می­کنند و تا چه اندازه اصول پایداری را مورد توجه قرار می­دهند؟ پژوهش دارای دو نوع متغیر است. متغیر وابسته به کارگیری از فناوریهای کشاورزی و متغیر مستقل عوامل سن، تجربه، آگاهی، شرکت در کلاسهای ترویجی و.. می­باشد که برای سهولت کار در شش دسته عوامل تقسیم­بندی شده­اند. شیوه گردآوری اطلاعات در این پژوهش پیمایش میدانی است و از نظر روش تحقیق به شیوه تحلیلی- همبستگی می­باشد. حجم نمونه نیز از بین ۳۰ روستای مورد مطالعه با استفاده از فرمول۱۷۰ نفر تعیین شد که جهت تحلیل نتایج پرسشنامه­ها از نرم افزار spss و آزمونهای همبستگی و رگرسیون استفاده گردیده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که، برخی از متغیرها از قبیل دسترسی، ترویج، تعداد قطعات اراضی، درآمد و هزینه دارای رابطه مثیت و معنادار و برخی دیگر از متغیرها ازجمله سن، سواد، نظام بهره­برداری و آگاهی دارای رابطه منفی و غیر معناداری با فناوریهای کشاورزی پایدار می­باشند. بطور کلی از نتایج تحقیق چنین استنباط می­شود که به کارگیری فناوری­ها در منطقه مورد مطالعه: اولا با فناوریهای کشاورزی پایدار همخوانی چندانی نداشته و ثانیا به­کارگیری فناوری­ها بیشتر برای کسب سود بوده و به پایداری کشاورزی کمتر توجه شده است.

واژگان کلیدی: کشاورزی پایدار, بهره وری, تولید برنج, شهرستان دورود