علیرضا محرابی - استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران
روح الله نیکزاد - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی دانشگاه شهید بهشتی، تهران
محمد ساسانی پور - دانش آموخته کارشناسی ارشد جمعیت شناسی دانشگاه تهران

چکیده     جمعیت و رشد آن، مولفه­ای موثر در ژئوپلیتیک و امنیت ملی کشورهاست. نظریات عام در این مورد توجه به نرخ رشد جمعیت را مهم می داند و نه رقم مطلق آن. در این پژوهش شاخص­های جمعیت ایران با تاکید بر رشد و اثرگذاری آن بر ضریب پایداری امنیت ملی مطالعه شده است. «فرضیه وجود رابطه معنادار بین افزایش نرخ رشد جمعیت و تنزل ضریب پایداری امنیت ملی»، مورد ارزیابی واقع شده که با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و آزمون های آماری صورت گرفته است. یافته های پژوهش در ارتباط شاخص های جمعیتی ایران از قبیل بالابودن نرخ بیکاری و افزایش آن، افزایش تحصیل­کردگان دانشگاهی و ضعف یا نبود زمینه های اشتغال و بیکاری در این مورد، فرضیه مزبور را تایید کرد. فرضیه مذکور در مناطق بحران خیز کشور نیز ارزیابی و نتیجه حاصله به تشدید ارتباط فرضیه در این مناطق انجامید. با تکیه بر تئوری «گشتاور رشد جمعیت» در ایران، کشور ما به خودی خود یک دوره افزایش نرخ رشد حدود ۲ درصد، به دلیل ازدیاد تعداد دخترانی که به سن باروری می­رسند را تجربه خواهد کرد. بنابراین در این پژوهش پرهیز از هرگونه آرمان گرایی درباره رشد جمعیت ایران توصیه شده و توجه به واقع بینی و توسعه شاخص های جمعیت حاضر پیشنهاد شده است

واژگان کلیدی: ژئوپلیتیک, رشد جمعیت, امنیت ملی, ایران, گشتاور رشد جمعیت