فرشته سادات حسینی - دانشجوی دکتری حقوق بین الملل، گروه حقوق بین الملل، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
رضا نصیری لاریمی - استادیار گروه حقوق بین الملل، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
کارن روحانی - استادیار گروه حقوق بین الملل، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران

از سال ۲۰۱۵ با به اوج رسیدن بحران پناهندگی در اتحادیه اروپا، سیستم پناهندگی مشترک آن با چالش مواجه شد. نقش بالاترین مقام قضایی اتحادیه یعنی دیوان دادگستری اروپایی در این چالش بسیار حائز اهمیت بود. در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، قضایایی که پس از سال ۲۰۱۵ به دیوان ارجاع شده، به صورت یکپارچه بررسی و به این پرسش پاسخ داده شد که تا چه حد سیستم پناهندگی مشترک اتحادیه اروپا در مدیریت بحران پناهندگی، از نگاه دیوان دادگستری اروپایی موفق بوده است؟ در رویه دیوان دوگانگی آشکار شد که گاهی به نفع حقوق بنیادین و گاهی به نفع سیستم پناهندگی مشترک اتحادیه اروپا بود. این دوگانگی در کنار تکامل تدریجی احکام دیوان در زمینه تفسیر سیستم پناهندگی مشترک اتحادیه اروپا، به نفع حقوق بنیادین بوده است. این موضوع نشان دهنده عدم موفقیت نسبی سیستم پناهندگی مشترک اتحادیه اروپاست که لزوم اصلاحات اساسی در مقررات آن را نمایان می کند. با در نظر گرفتن نیاز به اصلاح و به روزرسانی قوانین اتباع خارجه ایران، و با توجه به آزمون و خطای سیستم پناهندگی مشترک اتحادیه اروپا، این پژوهش زمینه ساز بستری مناسب برای تدوین مجموعه قوانین کارامد و منطبق با شرع اسلام است.

پناه جویان, حقوق بنیادین, دیوان دادگستری اروپایی, سیستم پناهندگی مشترک اتحادیه اروپا