مصطفی خدایاری - استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار - ایران

بی تردید مرگ و مرگ اندیشی همواره هسته ی مرکزی اندیشه شاعران، نویسندگان، عرفا و اندیشمندان در طول تاریخ بوده است. بدین جهت غالبا مرگ اندیشی، به آثار و تراویده های ذهنی خیل بی­شماری از گویندگان و صاحب نظران به ویژه در گستره ی ادب پارسی سایه افکنده است.شاعران عارفی چون سنایی، عطار و مولانا پیوسته مرگ طبیعی را در آثارشان ستوده اند و معتقدند کسی را یارای گریز و ستیز با مرگ نیست. در عین حال تحقق مرگ حقیقی و ارادی را با ریاضت و تهذیب نفس امکان­پذیر می دانند و با تاثیر و الهام از آیات و احادیث، بر این باورند که بایست محفل تسلیم را قبل از مجلس ترحیم به پاداشت. نگارنده در این جستار با تحلیل زبده ی اندیشه های شاعران عارف - سنایی، عطار و مولانا - در باب مرگ و موت ارادی، راه­های وصول به مرگ ارادی و ردپای مفاهیم آن را با رویکرد تمثیلی بررسی کرده آن گاه دیدگاه این سه شاعر را با استناد به اشعاری از آثارشان، نشان داده است.

مرگ ارادی, سنایی, عطار, مولانا, تمثیل