هاشم درخشان - دانشجوی دکترا آبیاری و زهکشی، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
کامران داوری - گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایزان
ابوالفضل مساعدی - عضو هیات علمی دانشگاه

مدیریت آب زیرزمینی وابسته به تخصیص، و تخصیص صحیح وابسته به فهم تجدیدپذیری است. در واقع، تعیین کمیت تجدیدپذیری آب زیرزمینی، شالوده اصلی تخصیص می باشد. اما علی رغم این اهمیت؛ این مفهوم با ابهام روبرو است. در این مقاله، ابتدا تعاریف تجدیدپذیری آب زیرزمینی بر اساس شار طبیعی تغذیه، تخمین حجم انبارش آبخوان و یا دوره جایگزینی آب زیرزمینی مرور گشته است. سپس مفاهیم اخیر در تعریف تجدیدپذیری آب زیرزمینی مبتنی بر اصل «گیرش» (دخالت بشر در بر هم زدن تعادل آب زیرزمینی) نیز مرور و تحلیل قرار گرفته است. اصل «گیرش» اشاره به اثر پمپاژ بر شارش -انبارش آبخوان و تجدیدپذیری آن دارد. رویکردهای اخیر، تعاریف «شارش-مبنا» و «انبارش-مبنا» را با یکدیگر ترکیب نموده و همچنین تجدیدپذیری آب زیرزمینی را به پویایی کاربری های آب مرتبط نموده اند. در مجموع نتایج نشان داد که تجدیدپذیری آب زیرزمینی مفهومی پیچیده بوده، که همچنان در حال توسعه و بهبود می باشد. در انتها به دلیل ارتباط تنگاتنگ مدیریت آب زیرزمینی و مدیریت خشکسالی (به ویژه با توجه به ضرورت تاب آوری)، یک گام جدید بر گام های حاصل از مرور افزوده شد؛ زیرا ضروری است برای افزایش تاب آوری توسعه، ریسک ابرخشکسالی مورد توجه قرار گیرد. چارچوب ارائه شده جدید می تواند درک بهتری از ارتباط سه-جانبه «گیرش-تجدیدپذیری- تاب آوری» به نمایش بگذارد؛ که توجه به آن برای مدیریت آب زیرزمینی ضروری است.

آب زیرزمینی, تجدیدپذیری, شارش, انبارش, گیرش