بهروز محسنی - استادیار گروه مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
عبداله درزی نفت چالی - هیات علمی
فرهاد مشهدی خلردی - دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، ساری، ایران.
محمدعلی هادیان امری - استادیار پژوهش، بخش حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج

بهره برداری دایمی از آب زیرزمینی مستلزم اتخاذ سیاست های مناسب برای حفاظت کمی و کیفی از این منبع ارزشمند می باشد. با توجه به اتکای بخشی از برنامه های توسعه استان مازندران به آب زیرزمینی، در این تحقیق روند تغییرات و پایداری عمق آب زیرزمینی (GWD) در شش محدوده مطالعاتی استان در دوره ۳۰ ساله ۱۹۹۱ تا ۲۰۲۰ در دهه های اول (۱۹۹۱ تا ۲۰۰۰)، دوم (۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰) و سوم (۲۰۱۱ تا۲۰۲۰) بررسی شد. برای تحلیل روند از آزمون من-کندال و تخمین گر شیب سن استفاده شد. پایداری آب زیرزمینی با استفاده از چهار شاخص سرانه آب زیرزمینی تجدیدپذیر، برداشت کل آب زیرزمینی به تغذیه آب زیرزمینی، برداشت کل آب زیرزمینی به منابع آب زیرزمینی قابل بهره برداری و شاخص بهره برداری از آب انجام شد. آماره من- کندال از ۵۰/۲- تا ۷۶/۳ متغیر بود که حاکی از روند افزایشی GWD در طی ۳۰ سال گذشته در همه محدوده ها بجز بابل- آمل (دهه های دوم و سوم) و نور- نوشهر (دهه سوم) بود. در طی دهه های اول و دوم، مقدار GWD در مازندران به ترتیب ۲۱/۰ و ۱۲/۰ متر در سال افزایش یافت. براساس شاخص های GWRRP، TAGR و TAGE محدوده نور- نوشهر وضعیت نسبتا پایدارتری نسبت به محدوده های شرقی و مرکزی داشت. براساس شاخص WEI، محدوده های رامسر- چالوس و نور- نوشهر (WEI<۱۰)، محدوده های بهشهر- بندرگز، بابل- آمل و ساری- نکا (۱۰۲۰) به ترتیب در وضعیت رضایت بخش، نگران کننده و بحرانی قرار داشتند. براساس نتایج، وضعیت آب زیرزمینی در بخش وسیعی از مازندران ناپایدار است و جلوگیری از توسعه این ناپایداری، مستلزم اتخاذ مدیریت های مناسب می باشد.

آب زیرزمینی تجدیدپذیر, آزمون من- کندال, برداشت آب, بهره برداری از آب