علی سلیمی - استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، ایران، کرمانشاه

کاربست نظریه­های علمی حوزه زبان شناسی و روایت­شناسی، در سالیان گذشته، جانی تازه به متون ادبی ­بخشیده و در این میان، نظریه زمان «ژرار ژنت» کاربردی گسترده­تر داشته است. این پژوهش می­کوشد با رویکردی انتقادی و روش تحلیل محتوا، «نتیجه گیری های» ۱۸ مقاله­­ی منتشرشده در ۶ مجله­ی تخصصی زبان و ادبیات عربی کشور را از منظر کاربست این نظریه، بررسی نماید، زیرا به باور نگارنده «نتیجه­گیری­های» مقالات، حاصل اندیشه نویسندگان و بیان کوتاهی از محتوای کل مقاله است، به طوری که داوری درباره آن ها به منزله داوری درباره اصل مقاله شمرده خواهد شد. پرسش اصلی پژوهش آن است که این مقالات، شگردهای کاربرد زمان در نظریه­ی روایت­شناسی ژنت را چگونه و به چه میزان به مضمون رمان مرتبط ساخته­اند؟ نتایج به دست آمده، نشان می­دهد که بیشتر آن ها، نظریه زمان ژنت را به شکل ظاهری به کار گرفته­اند، به گونه ای که برخی از آن ها صرفا به گزارش­هایی از حضور صوری این نظریه و مولفه های آن: (ترتیب، تداوم، پرش زمانی، کانون­شدگی، استرجاع و استباق) بسنده کرده­اند، اما مسئله اصلی یعنی میزان معناداری کاربست این تکنیک­های روایت­شناسی در خلق و برجسته­سازی درون مایه رمان که اهمیت بسیار دارد و جوهره اصلی این نظریه است، در بیشتر این مقالات مغفول مانده است.

ژرار ژنت, شگردهای زمان داستانی, تحلیل انتقادی, مجلات عربی