ربابه آبداری - دانشجوی دکترای ادیان و عرفان تطبیقی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
جعفر رجبلو - دانشجوی دکتری جامعه شناسی توسعه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، تهران، ایران

بحث تجربه دینی نخستین بار توسط شلایرماخر در پاسخ به انتقادات روشنفکران در باب اصالت دین مطرح شد و سپس قائلان به آن، طبق تبیین و تفسیرهای خاص خود، به دو گروه ذات گرا و ساخت گرا تقسیم شدند. به باور ذات گرایان، تمام تجربه های دینی و عرفانی بشر دارای یک هسته مشترک هستند که خام و ناب بوده و گوهر همه ادیان محسوب می شود و تفاوت های ادیان ناشی از تفسیر این گوهر است؛ اما ساخت گرایان، با بهره گیری از دلایلی متقن در تلاش بودند که اموری نظیر فرهنگ، زبان، آموزه های دینی و ... را در ذات تجربه دینی دخیل بدانند. در دو قرن اخیر، ذات گرایان با طرح اندیشه هایی نظیر وحدت متعالی ادیان و ارائه تفسیری جدید از آموزه نجات، در تغییر رویکرد کلیسا از انحصارگرایی به شمول گرایی و گسترش مسیحیت تبشیری در جهان نقش مهمی را ایفا نموده اند.

ذات گرایی، ساخت گرایی، تجربه دینی، شمول گرایی، مسیحیت