سیداحسان حسینی - استادیار دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)

مفهوم مسئولیت پاسخگویی در حسابداری بخش عمومی از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ به طوری که هم اکنون چارچوب نظری حسابداری بسیاری از کشورها بر مبنای مسئولیت پاسخگویی است. ورای جایگاه مسئولیت پاسخگویی در حسابداری، این مفهوم در پیشرفت سیاسی، اقتصادی و اداری یک کشور نقشی اساسی ایفا می کند. هنگامی که منابع عمومی یک کشور در اختیار افرادی تحت عنوان حاکم، کارگزار، مدیر یا مسئول قرار می گیرد، منطقی است که خطر اختلاس، سوء استفاده، قصور و تقصیر در تصمیم گیری، عدم وجود کارایی و اثربخشی و عدم رعایت قانون وجود دارد. برای حداقل شدن خطر مذکور، وجود ساز و کاری نظارتی ضروری به نظر می رسد. در این جهت استقرار یک نظام تبادل اطلاعات که در آن اطلاعات صحیح و شفاف از طرف پاسخگو ارایه شود و تقاضا نسبت به آن اطلاعات از سمت عموم مردم (پاسخ خواهان) و نمایندگان آن ها وجود داشته باشد، مفید به نظر می رسد. مسلما برقراری چنین نظامی صرفا با وضع قانون و ابلاغ بخش نامه و آیین نامه محقق نمی شود؛ بلکه مستلزم وجود فرهنگ پاسخ دهی و پاسخ خواهی است. لازم به ذکر است در این راستا فرهنگ پاسخ خواهی و پرسشگری مردم یک جامعه نقش بسیار مهمی ایفا می کند. از آنجایی که یکی از پایه ها و پارامترهای شکل دهنده فرهنگ در یک جامعه، اعتقادات دینی و مذهبی آن هاست، در این مقاله سعی شده است جایگاه نظری پاسخ گویی و پاسخ خواهی را در دین اسلام بررسی کرده و مقایسه ای با مبانی آن در فرهنگ غربی ارائه شود.

اسلام، پاسخ خواهی، پاسخگویی، دموکراسی