یاصر افراسیابی - کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی و علم مواد، دانشگاه صنعتی شریف
علی کریمی طاهری - استاد ، دانشکده مهندسی و علم مواد، دانشگاه صنعتی شریف

در طول دو دهه اخیر، مطالعات گسترده ای بر روی روش های تولید مواد نانوساختار و بسیار ریزدانه انجام شده است.در میان روش های فوق، فرایند مارتنزیتی یکی از فرایندهای ترمومکانیکی پیشرفته است که شامل سه مرحله کوئنچ،نورد سرد و آنیل می باشد .این فرایند مزایایی نظیر امکان تولید نمونه های بدون میکروتخلل و آلودگی، میزان تغییر شکل پلاستیکی کم نسبت به سایر روش های مکانیکی و قابلیت تولید صنعتی را داراست. یک روش برای تولید فولاد فوق ریز دانه در اینجا مورد نظر است. بدین صورت که ورق فولادی ابتدا در دمای 1000 به مدت 30 دقیقه آستنیته کرده و سپس آن را در محلول آب نمک و یخ سریع سرد کرده و بین 60 درصد تا 90 درصد کاهش ضخامت در چند پاس به آن اعمال کرده و بعد در دمای بین 400تا700 به مدت 10 تا 120 دقیقه آنیل روی نمونه ها انجام گرفت. بررسی های میکروسکوپی نشان دهنده ریزساختار چندفازی شامل فریت ، مارتنزیت های تمپر شده بود که در حد نانو ریز شده بودند. نتایج آزمون های مکانیکی ترکیبی از استحکام بالا و ازدیاد طول بالا را نشان داد که برای کاربردهای که نیاز به قابلیت بالا از نظر استحکام و ازدیاد طول دارند ایده ال است. استحکام این فولاد نانوساختار به حدود سه برابر حالت اولیه می رسد که ازدیاد طولی قابل قبولی از خود نشان می دهد

فولادHSLA مارتنزیت، نورد سرد، نانو ساختار، آنیلینگ