رضا گستریانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی اصفهان
احمد کرمانپور - دانشیار دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی اصفهان
عباس نجفی زاده - استاد دانشکده مهندسی مواد، دانشگاه صنعتی اصفهان

در سالهای اخیر اعمال فرایند ترمومکانیکی مارتنزیت شامل نورد سرد وآنیل، یکی از راه های مؤثر در کاهش اندازه دانه فولادها و در نتیجه بهبود خواص مکانیکی آنها بوده است. در این پژوهش این فرایند بر روی یک فولاد کم آلیاژ حاوی0/2%کربن با شروع از ساختار کاملاً مارتنزیتی انجام گرفت. در ابتدا نمونه ها در دمای 870 به مدت یک ساعت آستنیته و سپس به سرعت در آب سرد شدند. عملیات تنشگیری در دمای 200 و به مدت یک ساعت روی نمونه ها انجام شد. در ادامه این نمونه ها پس از انجام نورد سرد به میزان 90 % کاهش ضخامت، در محدوده دمایی 450 تا 60C آنیل شدند. برای شناسائی فازهای مختلف و بررسی ساختارهای میکروسکوپی از متالوگرافی رنگی و میکروسکوپ روبشی استفاده بعمل آمد. بررسی های ریز ساختاری نشان داد که با انجام عملیات مارتنزیت تحت شرایط 90%کار سرد و آنیل در دمای500 به مدت 80 دقیقه، ساختار فولاد شامل زمینه فریتی با اندازه دانه حدود 100 نانومتر و کاربیدهای بسیار ریز میباشد.

عملیات ترمومکانیکی ماتنزیت؛ ساختار نانو/فوق ریزدانه؛ فولاد کم آلیاژ